10 waardevolle levenslessen

(waar jij ook van kunt profiteren)

Het leuke van trainer-coach zijn is dat je alles wat je leert op jezelf kunt toepassen. Het mes snijdt dan aan twee kanten: ten eerste word je een beetje je eigen coach en ten tweede is alle kennis die je doorgeeft veel doorleefder. Je weet waar je het over hebt.

You’ve been there

Precies om die reden wisselen mensen tijdens onze jaartraining voortdurend af tussen de rol van coach en de rol van cliënt. En hoewel ik waarde hecht aan wetenschap, geloof ik pas echt dat iets werkt als ik het zelf heb ervaren.

Om dit te illustreren heb ik een aantal persoonlijke levenservaringen getoetst aan onze methodes. En ze voor jou in dit blog op een rij gezet. Hier komen ze:

#1. Je bent niet je beroep of je hobby

Tijdens mijn studie had ik een passie: percussie spelen. Ik speelde o.a. Conga’s, nam lessen, ging zelfs naar Cuba en zat in allerlei bandjes. Ik had er veel plezier in, kreeg positieve aandacht, deed veel nieuwe vrienden op en het muzikant zijn werd steeds meer mijn identiteit…

En op een dag kon ik opeens niet meer spelen door een chronische blessure. En daar zat ik dan met mijn muzikanten-identiteit zonder een noot te kunnen spelen. Voor mij was dit het begin van een spirituele ontdekkingsreis, waarin ik onder meer leerde dat wij zoveel méér zijn dan slechts één rol die ons goed bevalt. Het mooie is dat ACT precies hetzelfde zegt: er is een ruimer zelf dat ons zelfbeeld, en al onze rollen overstijgt. Dit ruimere zelf biedt aanzienlijk meer mogelijkheden om te zijn wie je wilt zijn dan ons ‘bedachte zelf’.

#2. Mensen veranderen door wat ze zichzelf horen zeggen, niet door wat ze anderen horen zeggen

Sinds mijn afstuderen in 1996 werkte ik met verschillende uitdagende doelgroepen: kansarme jongeren, langdurig werkzoekenden, inburgeraars, vluchtelingen, (ex)gedetineerden, hulpverleners :o). Van al deze doelgroepen werd gevraagd om te veranderen en natuurlijk stond niet iedereen daar meteen voor open (zacht uitgedrukt). Als ik daar één ding van geleerd heb, dan is het dat overtuigen niet werkt.

Wat wel werkt is aandachtig en open-minded luisteren naar mensen en nieuwsgierig zijn naar de eigen beweegredenen van mensen. In de methode motiverende gespreksvoering is dit ‘luisteren-naar-de-beweegredenen-van-de-ander’ tot een ware kunst verheven met een evidence-based status. Het mooie is dat als je dit eenmaal door hebt, je veel effectiever wordt en het je minder moeite kost. Bovendien geeft het heel veel voldoening om op deze manier veel te kunnen betekenen.

#3. Inzicht garandeert geen actie, maar actie garandeert wel inzicht

Het valt me op dat veel mensen die vast lopen in hun leven enorm gaan piekeren over wat er allemaal mis is gegaan en waardoor hen dit is overkomen. Vaak is dan de gedachte: ‘als ik mezelf eenmaal snap, dan kan ik veranderen’. Ik heb dit zelf ook lang gedacht. Tot ik op een dag tot het inzicht kwam dat het misschien wel precies andersom werkt. De zoektocht tot inzicht leidt namelijk vaak tot uitstellen van de daadwerkelijke verandering. En zo blijf je heerlijk in je comfortzone…

Als je echter moed verzamelt, actie neemt en stap-voor-stap gaat toewerken naar de verandering die je wenst, zou je weleens heel veel nieuwe en nuttige inzichten kunnen opdoen. En na een tijdje vraag je je af wat je problemen ook al weer waren… Ik spreek uit ervaring. ACT en oplossingsgericht werken zeggen precies hetzelfde: zorg dat je helder krijgt wat je doelen en waarden zijn en werk daar in kleine stapjes en zo effectief mogelijk naar toe en leer omgaan met het ongemak en de angsten die er bij horen.

#4. Dwangmatig streven naar geluk maakt ongelukkig

Ik lees graag en het boek dat verreweg de meeste impact heeft gehad op mijn leven was ‘de Valstrik van het geluk’. De strekking van dat boek is dat juist het dwangmatig streven naar geluk ons ongelukkig maakt. Natuurlijk is er niks mis met het streven naar geluk, maar zodra je het nodig hebt om je voortdurend goed te voelen, raakt geluk juist steeds verder weg. Dat kan iedere verslaafde je vertellen.

Volgens Russ Harris leven we in een feel-good maatschappij waarin er iets mis met je lijkt te zijn, als je even niet gelukkig bent. ‘Want kijk maar: op face-book is iedereen happy!’

De realiteit echter is dat ieder mens wel eens somber is en dat zelfs één op de 5 mensen wel eens depressief is. Het probleem is dat als je een keer somber bent en vervolgens ook nog gaat denken dat er daarom iets mis met je is, je daardoor nog dieper in de put zakt.

De kunst is dan ook om te aanvaarden dat ieder mensenleven lichte en donkere periodes kent en dat dit volkomen normaal is. En naarmate je meer bereid bent om ‘alle smaken des levens te proeven’ wordt je steeds vrijer om te zijn wie je wilt zijn en te leven naar je waarden. En hoe meer je dat lukt, hoe meer je een dieper soort geluk leert kennen dat veel bestendiger is dan het oppervlakkige feelgood-geluk dat Hollywood ons voorschotelt. Ik heb dit zelf ook echt zo ervaren en dat is een van de redenen dat ik erg enthousiast ben over ACT.

#5. Relaties zijn een plek om te geven

Er was een tijd dat ik een relatie – onbewust – zag als een plek om te ontvangen (en ik denk dat ik niet de enige man ben die dat had of heeft). Toen ik vervolgens niet altijd kreeg waar ik naar verlangde gaf ik natuurlijk eerst mijn partner de schuld. Je kunt je voorstellen dat dit geen goed recept is voor een liefdevolle, wederkerige relatie…

Op zoek naar antwoorden las ik op zekere dag het boek ‘ACT with love’ van Russ Harris. Dat boek stelde vragen als: wie wil je zijn in je relatie tot die ander? En: wat wil je geven? Waar heeft die ander eigenlijk behoefte aan?

Het opende mijn ogen. Ik ben veel meer gaan kijken: Wat kan en wil ik hier en nu geven? Wat heeft de ander / de situatie nodig? De grap is dat ik daardoor veel tevredener werd met de relatie die we hadden én als onverwachte bonus vaker kreeg waar ik zelf naar verlangde. Let wel: ik ben geen heilige, maar ik kan wel vertellen dat mijn vrouw en ik nauwelijks nog ruzie hebben en inmiddels bijna 12 jaar gelukkig getrouwd zijn. (Ik zal haar trouwens snel eens vragen hoe zij dit ziet… :o)

#6. Een goede coach ziet de potentie van zijn cliënt

Stel je kunt kiezen uit twee coaches:

De één legt feilloos de vinger op al je ‘zere plekken’ en vertelt je wat je allemaal niet handig doet en dus zult moeten veranderen.

De ander legt feilloos de vinger op al je kwaliteiten en vertelt je wat je allemaal al handig doet en vooral moet versterken en evt. anders inzetten om zo je doelen te behalen.

Voor welke coach zou je kiezen?

Ik weet het wel. Wat er allemaal mis met me is, kan ik zelf ook wel vertellen. Maar als ik de rest van mijn tijd op deze planeet aangenaam en zinvol wil besteden, dan kan ik maar beter mijn kwaliteiten gaan ontwikkelen en inzetten.

De manier van de eerste coach vind ik eigenlijk ‘te makkelijk’. We zien immers eerder de splinter in anderman’s oog dan de balk in ons eigen oog. De kwaliteiten van de ander zien en benoemen is echter veel lastiger. Het vraagt een waarderende, onderzoekende blik en de bereidheid om een dialoog aan te gaan vanuit gelijkwaardigheid en de vraag: ‘wat werkt er voor jou?’ Een methode die dit als handelsmerk heeft is ‘Oplossingsgericht coachen’ en dit is een van de redenen dat ik daar nog steeds heel enthousiast over ben.

# 7. Vertrouwen ontstaat door actie

Vaak denken mensen: Zodra ik genoeg vertrouwen heb, ga ik mijn dromen waarmaken!

Wat klopt hier niet? Simpel: vertrouwen krijg je niet in je luie stoel; het ontstaat door het te gaan doen. Natuurlijk hoef je niet meteen in het diepe te springen. Je kunt beginnen met kleine stapjes. Zo was ik nooit voor mezelf begonnen als ik gewacht had op voldoende vertrouwen, want ‘ik was geen ondernemer’. Maar door simpelweg op een dag te gaan googelen op ‘Kamer van Koophandel’ ben ik stap voor stap gaan leren om een ondernemer te worden en groeide langzaam maar zeker het vertrouwen…

Een mooi boek waarin dit wordt uitgewerkt is ‘the confidence-gap’ van wederom Russ Harris en natuurlijk gebaseerd op ACT.

#8. Droom groot, maar begin klein

Ik geloof dat veel mensen een sterke innerlijke censuur hebben en daardoor zijn afgeleerd om werkelijk te dromen. Zodra er immers een mooie droom of waardevol doel oppopt in het bewustzijn, dan is daar onmiddellijk die stem: ‘dat lukt je toch niet!’ en ‘Wat denk je wel!’ De droom is dan innerlijk ‘weg gecensureerd’ voordat je het weet. En dat is heel jammer, want als je niet droomt dan heb je ook geen passie of richting in je leven en blijf je maar aanmodderen.

Ook is het zo dat áls mensen al nadenken over verandering, zij die verandering dan vaak te groot en perfect maken in hun hoofd. ‘Op 1 januari ga ik alles anders doen!’ Is dat realistisch? Ik denk van niet.

Als je naar de natuur kijkt dan gaan verreweg de meeste veranderingen heel geleidelijk en volgens mij werkt het ook zo bij mensen. Kleine stappen hebben een grote slagingskans en smaken naar meer. En voordat je het weet zit je in een positieve spiraal…

Kortom: de truc is om de moed te hebben om groot te dromen en de realiteitszin om te beginnen met hele kleine stappen. Een methode die dit snapt en ook ondersteunt is Oplossingsgericht Coachen.

#9. Als je fouten maakt ben je goed bezig

Het is soms heel verleidelijk om binnen je comfort-zone te blijven en vooral bezig te zijn met bewijzen wat je al kunt. Voor de buitenwereld maak je dan misschien een goede indruk, maar je ziel hou je niet voor de gek. Die weet dat je zo niet groeit en dus ook niet je volle potentie waarmaakt. Binnen je comfort-zone maak je weinig fouten, daarom heet het je comfort zone. Het is logisch dat je buiten je comfort-zone meer fouten maakt: het is immers onbekend terrein. Het maken van fouten betekent dus dat je de moed hebt getoond om nieuwe gebieden te verkennen en jezelf uit te dagen. En volgens mij ben je dan heel goed bezig!

Overigens wordt deze filosofie van mij goed onderbouwd door het onderzoek van Carol Dweck naar de Groei-mindset en ook door modern brein-onderzoek.

Een prachtige TED-talk over dit thema is trouwens deze van Larry Smith.

En laatst hoorde ik enkele lyrics van Joss Stone die dit heel mooi verwoorden:

I’ve got the right to be wrong
gotta sing my own song
I might be singing out of key
But it sure feels good to me.

#10. Dankbaarheid brengt overvloed en maakt gelukkig

In moeilijke tijden staren we ons vaak blind op wat er allemaal ontbreekt in ons leven. (Of ben ik soms de enige die dat doet… :o)

Deze manier van kijken is een goede manier om depressief te worden. Als je echter je focus verlegt en met een waarderende blik kijkt naar wat er allemaal voor positiefs aanwezig is, dan zul je jezelf verbazen met hoeveel er is en al snel in een betere stemming komen. Deze betere stemming zorgt er dan weer voor dat je nieuwe mogelijkheden gaat zien en zie daar, een positieve spiraal.

Barbara Fredrickson noemt dit ‘the broaden and Build- theory’. Het is een van de redenen waarom in de positieve psychologie (maar trouwens ook in alle wereldreligies) het cultiveren van dankbaarheid wordt aangemoedigd. Het is trouwens ook les 1 van onze gratis cursus Positieve psychologie.

Welke levenslessen heb jij zelf eigenlijk geleerd en zou je – beknopt – met ons willen delen?

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).