Tag Archief van: Training provocatief coachen

,

Provocatieve attributen of hoe men razendsnel beslissingen neemt met een Indiase Roepi!

Vandaag hebben we een gastblog van Willem Beekhuizen!

Deze kerel is ambulant leerlingbegeleider, provocatief coach en heeft – zoals we in Rotterdam zeggen – ‘de lach aan zijn kont hangen’.

Genoeg reden voor een interview zou je zeggen, maar er is nog iets: hij heeft het hart op de goede plaats én een heel creatieve geest. Dat resulteert in een unieke provocatieve stijl. Hij werkt namelijk met provocatieve attributen, zoals:

> een Indiase roepie
> een voorzittershamer
> een Dammit Doll
> een steentje voor in je schoen
> een Superheld-zakdoek (want ook superhelden laten soms een traantje)

En het resultaat is niet kinderachtig: leerlingen die zojuist nog hun docent wilden vermoorden verlaten als makke lammetjes zijn gespreksruimte!

Willem is trouwens gasttrainer bij de vijfdaagse Training Provocatief coachen die ik elk voorjaar met veel plezier organiseer!

Hier komt Willem

Een beslissing nemen is heel lastig. Alhoewel, vaak weet je best wel wat je moet kiezen maar je durft niet te kiezen. Beslissingen kunnen ten slotte grote gevolgen hebben. Wil ik nou wel of niet de relatie met mijn partner beëindigen? Moet ik nou wel of niet m’n baan opzeggen? Ga er maar aan staan! ‘Stel dat ik de verkeerde keuze maak!’ Die gedachte houdt ons ‘s nachts nog wel eens wakker nietwaar?

Als we de verkeerde keuze maken, dan gaat alles fout en moeten we weer terug naar af. Of nog erger, dan kunnen we niet meer terug naar af en moeten we verder leven met onze verkeerde beslissing. De favoriete manier om niet te kiezen is de keuze gewoon uit te stellen. Helaas leidt uitstel zelden tot een goed gevoel. Als je een probleem uitstelt, blijft het nog steeds een probleem. Als jij geen beslissing neemt, dan maakt uiteindelijk iemand anders wel die beslissing voor je. En dan loop je helemaal achter de feiten aan.

Dus de juiste keuze maken is ontzettend belangrijk!

Tegenwoordig zijn keuzes lastiger dan vroeger omdat er keuze in overvloed is. In de supermarkt kun je kiezen uit weet ik hoeveel verschillende repen chocolade in alle soorten, maten, kleuren en smaken. Wil je cola? Wil je dan cola light, life, zero, zonder cafeïne, zonder cafeïne en zonder suiker, lemon, lemon zero, cherry, cherry zero, vanilla, ginger zero enz enz enz. Met de hedendaagse techniek kan je ook online mogelijke partners kiezen. Op Tinder is keus in overvloed. ‘Hé, dat is een leuke meid, of wacht, ik swipe nog even door, misschien heeft de volgende een nóg mooier karakter. Zelf heb ik Tinder helemaal uitgespeeld.

Daarna val je wel in een gat moet ik zeggen

Hoe meer keuze er is, hoe meer het ons verlamt. Maar gelukkig is daar de provocatief coach. Hij laat je kiezen waardoor je je leven weer in eigen handen neemt. De provocatief coach geeft alleen zwart-wit keuzes. Helder en overzichtelijk. Het is het ene of het ander, en dat kan mooi door middel van het ouderwetse muntje gooien.

Speciaal voor dit soort aangelegenheden heb ik een mooi trouwring-doosje gekocht en verbouwd. Als ik het doosje openmaak verschijnt er, gevangen in het schijnsel van het ingebouwde lampje, een muntje van 1 Roepie (Indiaas geld maakt het toch net wat meer esoterisch verantwoord.)

Met het muntje gaan we tossen.

Kop is dat je bij je partner blijft, munt is kiezen voor de vrijheid. Door het muntje op te gooien, te vangen, de uitkomst niet te laten zien en dan te vragen “Wat wil je dat boven ligt, kop of munt, weet de cliënt ineens wat hij eigenlijk allang wist al durfde hij dat nog niet aan zichzelf toe te geven. Op het muntje staat ook nog in het Hindi ‘Alleen De Waarheid Overwint.’ Daar valt verder toch weinig tegen in te brengen?

Meer over Willem lees je hier.

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
, ,

Provocatief Coachen meets ACT, deel 3

Toen ik net vader was geworden deed mijn vrouw promotieonderzoek en maakte dus hele lange dagen.

Ik had vaderschapsverlof en was doordeweeks twee dagen thuis voor onze pasgeboren dochter.

Daar zat ik dan als onervaren vader, twee lange dagen alléén met een baby.

Ik had zelfs een checklistje

Als de baby huilde had ik voor mezelf een checklistje:

  1. Op tijd gedronken?
  2. Luier nog schoon?
  3. Temperatuur goed?

Drie keer ja? En toch huilen? Papa in paniek!

Ik voelde me ontzettend onhandig en dacht werkelijk dat ik de enige vader ter wereld was met een werkende, ambitieuze vrouw.

Ik had gedachten als: ‘Ik ben hier niet voor gemaakt’. ‘Ik faal als vader’. ‘Mijn leven staat stil’. En voor deze schaam ik me nu diep: ‘Mijn vrouw heeft mij erin geluisd’.

Inmiddels zijn mijn dochter en ik ouder en wijzer

Inmiddels is mijn dochter 16 en ben ook ik iets ouder en wijzer. Ik weet nu dat er heel veel vaders zijn die de zorg voor een baby op zich nemen. En ik weet dat bijna elke jonge ouder zich overweldigd voelt door de verantwoordelijkheid voor zo’n klein, wonderlijk, kwetsbaar schepseltje. En ik weet ook dat veel jonge ouders denken dat hun leven stil staat.

Gedeelde menselijkheid

In ACT wordt dit wijzere perspectief ook wel het besef van ‘gedeelde menselijkheid’ genoemd. In het engels klinkt het nog mooier vind ik: Common humanity. Kristin Neff ziet dit besef van Common humanity zelfs als een belangrijk onderdeel van zelfcompassie, naast mindfulness  en selfkindness.

Het meest persoonlijke is het meest universele

En in het Provocatieve coachen zeggen we: ‘Het meest persoonlijke is het meest universele’. Deze uitspraak is trouwens afkomstig van Carl Rogers, de Humanistisch psycholoog die aan de wieg stond van prachtige methoden als Motiverende gespreksvoering, Verbindende communicatie en ja, ook van Provocatief coachen.

Zelfmedelijden

Ik vermoed dat Rogers doelde op het fenomeen dat veel mensen – als ze het moeilijk hebben en zich een beetje schamen – geneigd zijn om zichzelf te isoleren en zich te wentelen in zelfmedelijden en zelfkritiek. Op dat moment denken ze dat ze de enige persoon op de hele wereld zijn met deze specifieke ervaring en dat niemand ze ooit zal begrijpen.

Maar in werkelijkheid heeft bijna iedereen in dezelfde situatie vergelijkbare gevoelens en gedachten. Zo voelt bijna elke jonge ouder zich redelijk overweldigd, terwijl iedereen die op kraamvisite komt zegt: ‘wel genieten, hoor!’

Een provocatieve coach maakt dankbaar gebruik van dit fenomeen door met humor en overdrijving die innerlijke ervaring te benoemen of zelfs theatraal voor te doen.

Als ik toen provocatief gecoached zou zijn…

Toen ik zo worstelde met mijn ‘jonge vader zijn’ had een provocatieve coach mij gemakkelijk uit kunnen dagen door liefdevol plagend de advocaat van de duivel te spelen. Hij had – met een ondeugende twinkeling in zijn ogen – dingen kunnen zeggen als: ‘Tsja, jij bent hier als stoere man natuurlijk ook helemaal niet voor gemaakt! Kijk maar, je bakt er niks van! Je vrouw heeft je erin geluisd! En sorry dat ik het slechte nieuws moet brengen, maar helaas: je leven is helemaal voorbij. Vanaf nu alleen nog maar poepluiers, huilende baby’s midden in de nacht en nooit, maar dan ook nooit meer uitslapen…’

Ik was vast in de lach geschoten!

We kunnen het niet controleren, maar ik vermoed dat als die denkbeeldige ‘Provocatieve jonge vader-coach’ dit zou hebben gezegd vanuit warm contact met mij, dat ik dan in de lach zou zijn geschoten en zou hebben gedacht: ‘óf deze coach is helderziend óf ik ben gewoon niet de enige die dit doormaakt… Hmmm vermoedelijk het laatste… Oké dus ik ben niet raar… Dit is blijkbaar normaal. De coach zou mij dus geholpen hebben om een besef te krijgen van ‘gedeelde menselijkheid’, iets wat veel mensen als heilzaam en steunend ervaren!

Hoe bedoel je ‘mijn leven is voorbij!’

En waarschijnlijk was ik vervolgens in verzet gekomen en had ik dingen gezegd als: ‘Ho, wacht eens even, zo slecht doe ik het nu ook weer niet! Ja het is nieuw, maar ik wordt er steeds beter in. En bovendien heb ik hier met mijn volle verstand voor gekozen, dus hoe bedoel je mijn vrouw heeft mij hierin geluisd?! En mijn leven voorbij? Wat een onzin, dit is mijn leven!’

En dan had de coach mij dus in no time gehad waar hij of zij me hebben wilde, namelijk midden in mijn kracht!

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
, ,

Provocatief coachen meets ACT, deel 2

Weet jij wat er aan de basis ligt van heel veel problemen van coachees?

Ik geef je een hint.

Het is met één woord samen te vatten.

En dat woord begint met een V.

Vermijding.

Of eigenlijk – en dat is de officiële term – experiëntiële vermijding.

Dit komt er op neer dat je bepaalde innerlijke ervaringen wilt voorkomen, zelfs als je daar een flinke prijs voor betaalt.

De volgende drie voorbeelden illustreren dit

A) Iemand die verlegen is vermijdt het ongemak dat hij ervaart in sociale situaties. Het tragische is dat hoe meer hij in zijn schulp kruipt, des te kleiner worden zijn zelfvertrouwen én zijn bewegingsvrijheid.

B) Iemand met uitstelgedrag vermijdt de kans op falen, want zolang je niet in actie komt, kan er ook niets mislukken.

c) Een besluiteloze leidinggevende vermijdt moeilijke beslissingen, zodat zij niet kan worden afgerekend op ‘een verkeerde beslissing’.

In ACT-kringen is iedereen het erover eens dat experiëntiële vermijding voor veel ellende kan zorgen, maar het aardige is dat Frank Farrelly, de grondlegger van de provocatieve therapie dit ook al stelde in zijn boek Provocative Therapy dat hij in 1974 schreef: ‘een van de unieke aspecten van Provocatieve therapie ligt in het gegeven dat de therapeut vanaf het allereerste contact weigert vermijdingsgedrag van de client te accepteren.’

De prijs van vermijding

Een ACT coach zal de coachee bewust maken van ‘de prijs van vermijding’ en onderzoeken of dit werkelijk is hoe de coachee in werk of leven wil staan.

Als hij met wat meer moed wil leven, dan zal zij hem stimuleren om stapje voor stapje het ongemak toe te laten, gesteund door allerlei acceptatievaardigheden. Het goede nieuws is dat ‘actieve acceptatie’ een vaardigheid is die ieder mens kan ontwikkelen.

En nu de provocatieve aanpak

Een Provocatieve coach beoogt in principe hetzelfde, maar de aanpak is nu vanzelfsprekend warm, uitdagend en humorvol, een beetje zoals vrienden die elkaar plagen in de kroeg…

Met een vette knipoog zal de coach overdreven adviseren om het probleemgedrag juist nóg meer te gaan vertonen. Je kunt je vast voorstellen dat de coachee bij het horen van deze ‘adviezen’ op een gezonde manier in verzet komt, bijvoorbeeld zoals hieronder:

A) Coach: ‘Het is juist hééél verstandig dat jij sociale situaties vermijdt, want voor je het weet wordt je uitgelachen of sta je met je mond vol tanden, niet waar? Dat zou je natuurlijk een enorme deuk geven… dat wil toch niemand!

Coachee: ‘Ja, ho eens even! Dat is toch ook geen leven! Zo kom ik natuurlijk nooit een leuke partner tegen!

B) Coach: ‘Tsja, uitstel, uitstel? Je kunt net zo goed zeggen dat jij gewoon heel goed onderzoek doet en dus hééél erg goed beslagen ten ijs komt! Jij bent tenminste niet zo impulsief als al die anderen. Nee hoor, ik denk dat je juist nog méér moet uitstellen!’

Coachee: ‘Ja okéé: onderzoek doen is goed, maar vier uur lang op Facebook dat kun je geen onderzoek meer noemen… Deed ik maar echt onderzoek! Wat ik doe is meer mezelf afleiden met onzin van anderen!’

C) Coach: ‘Tsja, je moet er toch niet aan denken dat jij de verkeerde beslissing neemt! Dat zullen je meerderen én je teamleden je niet in dank afnemen. Nee hoor, dat wikken en wegen van jou is juist heel zorgvuldig. Mensen moeten gewoon wat meer geduld hebben totdat jij uit gewikt en gewogen bent… Niemand heeft meer geduld tegenwoordig, dát is juist het probleem!’

Coachee: ‘Wat een onzin! Het nemen van een verkeerde beslissing is gewoon een soort beroepsrisico… dat hoort er gewoon bij. En trouwens: niet besluiten is óók besluiten, dus dan kan ik maar beter een standpunt innemen, dan weten mensen tenminste waar ik voor sta!’

Verandertaal

Zie je wat een daadkrachtige taal hier ontstaat?

Als je iets weet van motiverende gespreksvoering, dan zul je bovenstaande uitspraken van de coachees herkennen als ‘verandertaal’: uitspraken die pleiten vóór verandering.

Onderzoek laat zien dat dergelijke uitspraken, zeker als ze herhaaldelijk worden gedaan in een ondersteunende omgeving, een goede voorspeller zijn voor daadwerkelijke verandering.

Zie je hoe je een coachee dus vrij snel in de verander-modus kunt krijgen?

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
, ,

Provocatief coachen meets ACT, deel 1

Op het eerste oog zijn Provocatief coachen en Acceptance and Commitment Therapy (ACT ) héél verschillende methoden. En toch…  hoe meer ik erover nadenk hoe meer interessante raakvlakken ik ontdek! In dit eerste deel van drie blogs laat ik de verschillen even voor wat ze zijn en vertel ik je over een paar interessante raakvlakken.

Om die zichtbaar te maken moeten we even stilstaan bij de vraag wat een probleem eigenlijk is. Omdenk-goeroe Berthold Gunster heeft hierop een interessante visie: we ervaren een probleem vaak als één ding, iets vervelends dat op zichzelf staat, zoals: hoofdpijn, een lange file, een irritante baas.

Een probleem is altijd twee dingen

Maar in werkelijkheid bestaat een probleem altijd uit twee dingen: de realiteit en onze verwachting dat die realiteit anders is dan ze werkelijk is. Simpel gezegd: een tegenstelling tussen wat-is en wat-zou-moeten-zijn.

’s Nachts wakker liggen in bed is op zichzelf nog geen probleem. Maar als je bang bent dat je daardoor de volgende dag niet kunt presteren en dat wél heel graag wilt, dan kun je dat ervaren als een lastig probleem.

Als een stel 10 jaar samen is en nooit meer seks heeft, dan is dat op zichzelf geen probleem. Pas als één van beide partners wel graag seks wil, dan zal hij of zij dit als een probleem ervaren.

Je baan verliezen is op zichzelf geen probleem. Sommige mensen hopen zelfs dat ze ontslagen worden, liefst met een mooie ‘oprot-premie’. Of zodat ze lekker de hele dag kunnen gaan zitten vissen.  Alleen als iemand de verwachting heeft om zijn baan te behouden, is het werkelijk een probleem.

Alles is vergankelijk

Misschien vind je dit een wat ver gezocht woordenspelletje? Dat snap ik. Eerlijk gezegd kan ik zelf ook situaties bedenken waarbij ik de gebeurtenis op zichzelf meteen als problematisch ervaar. En toch moet ik erkennen dat de verwachting dat die gebeurtenis zich niet zo zal voordoen eigenlijk een ontkenning is van de realiteit. Denk bijvoorbeeld aan het verliezen van een dierbare. Helaas is dit een realiteit waar veel mensen vroeger of later mee te maken krijgen.

Misschien is dat precies de reden dat onder andere in het Boeddhisme en het Stoïcisme het gebruikelijk is om te contempleren op de vergankelijkheid van… nou ja, van alles eigenlijk. En volgens mij is de bedoeling van die wijze, oude filosofen niet dat we dan maar zielig in een hoekje gaan zitten, maar juist dat we het leven ten volle genieten vanuit een diep besef dat alles maar tijdelijk is.

Twee uitwegen uit een probleem

Als we Berthold Gunster’s  definitie van ‘een probleem’ aannemen, dan betekent dit dat er altijd twee mogelijke uitwegen zijn uit een probleem:

  1.  Acceptatie: soms kunnen we de realiteit niet veranderen, zoals bij het verlies van een dierbare, een droom of een lichaamsfunctie.

2. Commitment: soms kunnen we de realiteit wel veranderen, zodat deze niet meer problematisch is. Garanties zijn er niet, maar we kunnen dingen doen om onze kans te vergroten op een goede nachtrust, intimiteit in onze relatie of een leuke, nieuwe baan. Natuurlijk is hier wel de nodige inzet voor nodig, oftewel:

Het moge helder zijn dat dit geen simpele stappen zijn, maar eerder complexe processen. Gelukkig is een mens tot beide in staat en bovendien zijn deze processen gewoon te leren. En dat is precies wat een ACT-coach of therapeut doet.

Soms is er acceptatie én commitment nodig

Soms is er een mix nodig van acceptatie én commitment. Stel dat je als ouder te maken hebt met een kind met een beperking, dan zul je jarenlang moeten zoeken naar de juiste balans tussen acceptatie en commitment. Omdat ook een beperkt kind zich ontwikkelt weet je immers nooit precies wat je kunt verwachten en wat je dus moet accepteren. Tegelijk zul je je levenslang moeten committeren aan ‘een zo goed mogelijke ouder zijn’ voor dit kind.

Het is precies zoals het mooie gebed van Niebuhr zegt: “Geef mij de kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen, de moed om te veranderen wat ik kan veranderen, en de wijsheid om het verschil hiertussen te zien.”

En dan nu de provocatieve benadering

Hoe kijkt een provocatieve coach hier nu tegen aan? Welnu, ook deze is uit op acceptatie, commitment of een mix van beide. De manier waarop hij of zij dat doet is echter vrij onorthodox: hij accepteert het probleem niet zomaar als probleem. Daar moet een coachee echt moeite voor doen. Vaak zal de provocatieve coach – vanuit goed contact en met een liefdevol plagende intentie – dingen zeggen als:

‘Okee, je ligt soms wakker ’s nachts… Nou en? Dan heb je tijd om al je zonden te overdenken, dus wat is nu eigenlijk het probleem?’

‘Dus je hebt al jaren geen seks meer… Nou en? Mensen kunnen heel goed zonder seks, dus wat is het probleem? Dat voorkomt juist een hoop gedoe!’

‘Je bent dus 58 en je hebt geen werk meer… Dus eigenlijk ben je met vervroegd pensioen. Heerlijk toch? Ik zie het probleem niet’.

Nu zijn er twee mogelijkheden:

  1. De coachee gaat zich verzetten tegen de coach en begint te vertellen dat het probleem wel degelijk een groot probleem voor is en toch echt moet veranderen. Zie hier het ontstaan van een zeker commitment.
  2. De coachee neemt het perspectief van de coach over en begint dus langzaam maar zeker het probleem te accepteren. Zie hier het ontstaan van acceptatie.

Het klinkt misschien wat vreemd, maar voor de provocatieve coach zijn beide uitkomsten even oké. Als de coachee het probleem werkelijk accepteert, dan kan eventueel een volgend ‘probleem’ worden aangepakt of het traject worden beëindigd. En als de coachee de situatie wil veranderen, dan kun je hem of haar uiteraard verder coachen tot dit doel bereikt is.

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

0 Reacties/door
,

Provocatief coachen? Maar dat is toch helemaal niet evidence-based?

Ooit coachte ik een zeer intelligente en verzorgd uitziende, homoseksuele man. Laten we hem ‘Jack’ noemen. Jack vertelde dat hij graag een vriend wilde, maar eigenlijk niet bereid was om daar moeite voor te doen – met als resultaat dat hij nu al jaren alleen was. Aanvankelijk vond hij dat prima, maar nu hij ouder werd, begon hij hier toch wel moeite mee te krijgen. Hij had gezien dat ik als provocatief coach actief was en had me hier speciaal op uitgekozen: ‘Ik wil graag een stevige aanpak, want dat softe gedoe werkt toch niet bij mij’. Ik vond het wel een mooie uitdaging, dus ik stelde voor om op korte termijn af te spreken in het Coachhuis.

Als je mij kent, dan weet je hoe belangrijk ik het vind om evidence-based te coachen. Er wordt namelijk nog veel te vaak ineffectief gecoacht: achterhaalde psychologische ideeën, eenzijdige kennisoverdracht, ineffectieve vragen stellen, oordelen, ongevraagd adviseren, de reparatiereflex…

Soms zie ik mensen zelfs dingen doen waarvan ik weet dat ze averechts werken en dat is jammer, want het gaat wel over mensenlevens en de wetenschap heeft inmiddels méér dan genoeg bewijs in handen om ons te informeren over ‘wat werkt’ in coaching.

Begin dit jaar verscheen bijvoorbeeld het mooi vormgegeven en inhoudelijk sterke boek Evidence-based coachen. Geschreven door de psychologen Pieternel Dijkstra en Eefje Rondeel

Hierin worden beknopt vier methoden beschreven, waarvan wij er in drie training geven: Motiverende gespreksvoering, Oplossingsgericht coachen, Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

In het voorwoord van dit boek staat echter:

‘Andere methoden, zoals provocatief coachen, komen niet aan bod in dit boek. Dat wil niet zeggen dat deze in de praktijk niet zouden werken, maar wel dat er nog niet voldoende empirisch bewijs bestaat voor de effectiviteit ervan’.

Ik ben het uiteraard volledig eens met beide auteurs en toch ben ik óók een enorme fan van Provocatief coachen… Hoe leg ik dat uit? Ik heb daar drie goede redenen voor:

Provocatief coachen was mijn eerste grote liefde…

Laat ik heel eerlijk beginnen: Provocatief coachen is mijn eerste grote liefde op coachgebied… Ik leerde haar kennen vóór de andere genoemde methoden. En je weet wat ze zeggen: je eerste liefde vergeet je nooit meer.

Ten tweede geloof ik niet dat er een methode bestaat die altijd en overal de beste keuze is. Ik geloof sterk in ‘the right tool for the job’. In het verleden heb ik vaak mee gemaakt dat ik niet verder kwam met één van de genoemde methoden en dat het een provocatieve interventie was die de boel weer losmaakte.

Ten derde ben ik ervan overtuigd dat óók als je al effectief coacht, je enorm je mindset en toolbox kunt verrijken met een gezonde dosis provocatieve psychologie. Al is het maar om ook zelf als coach veerkrachtiger te worden en minder bang om fouten te maken.

Andersom geloof ik dat provocatieve coaches nog effectiever worden als ze de werkzame elementen van de genoemde evidence-based methoden leren kennen en inzetten.  De verschillen zijn namelijk niet zo groot als ze soms lijken.

Provocare, latijn voor: ‘naar voren roepen’

Alle genoemde methoden hebben namelijk wortels in de humanistische psychologie en met name in het werk van Carl Rogers. Ook al lijkt het niet altijd zo: óók een provocatieve coach werkt – als het goed is – vanuit onvoorwaardelijke acceptatie van de coachee als persoon. Een andere mooie overeenkomst vinden we in het woord provocare dat latijn is voor ‘naar voren roepen’, oftewel: ontlokken. Bij alle genoemde methoden gaan we ervan uit dat alles wat de coachee nodig heeft om te veranderen al in hem of haar aanwezig is: motivatie, wijsheid, kracht, creativiteit, de mogelijkheid om dingen te leren. Dit alles geldt zeker ook voor provocatieve coaching, alleen vindt het ontlokken op andere wijze plaats: niet zo zeer door vragen te stellen, maar door de coachee liefdevol te plagen en humorvol uit te dagen.

Ik neem je graag mee naar mijn eerste gesprek met Jack om je te laten zien hoe bijna als vanzelf de werkzame elementen van de genoemde evidence-based methoden in het gesprek naar voren kwamen.

(NB: Moeilijk in geschreven tekst over te brengen, maar wel essentieel is dat je als provocatief coach altijd werkt vanuit de magische mix van warm contact, humor en uitdaging.  Als het goed is, kan de coachee dit voelen en vaak ook zien aan de twinkeling in je ogen.)

Zo te horen ben jij het best bewaarde geheim van de gay-scene…

Bij motiverende gespreksvoering streef je ernaar om verandertaal te ontlokken, zodat de coachee zichzelf overtuigt van de noodzaak tot verandering. Verandertaal betreft dus alle uitingen van de coachee die pleiten vóór verandering of tegen de huidige gang van zaken.

Nadat ik met Jack had kennis gemaakt en er een prettig en ontspannen contact was ontstaan legde ik nog eens kort uit wat je van provocatieve coaching mag verwachten. ‘Dat is precies wat ik zoek’, antwoordde hij. Snel checkte ik bij mezelf of ik onvoorwaardelijke acceptatie voor deze man kon opbrengen. Dat lukte prima, dus nu kon ik aan de slag!

Mijn eerste provocatieve interventie klonk als volgt:

‘Zo te horen ben jij gewoon het best bewaarde geheim van de gay-scene. Ze moeten jou echt komen zoeken. En jij verstopt je niet in een darkroom, maar gewoon in je designappartement. Dat is nog eens playing hard to get.’ Daarop zei hij: ‘Ja, ja, stop maar. Ik weet het: ik moet eropuit als ik iemand wil vinden. Op deze manier wordt ik eenzaam oud en dat lijkt me geen fijn perspectief…’

Zie je de verandertaal ontstaan?

Vervolgens hemelde ik de ‘voordelen’ op van het kluizenaarsbestaan en werd hij op zijn beurt steeds stelliger in zijn uitspraken dat hij nu toch écht in actie moest komen.

Misschien kunnen we een soort Expedition Jack organiseren!

Als oplossingsgericht coach streef je ernaar dat de coachee zelf een aantrekkelijk en haalbaar doel verwoordt en vervolgens hardop nadenkt over oplossingen, mogelijkheden, positieve uitzonderingen, dingen die al werken, hoopgevende signalen, kleine stappen, etc. Een prachtige methode, maar wat doe je als de coachee steeds een oplossing van jou wil horen? Een provocatieve manier om hiermee om te gaan is dat je de coachee geeft waar hij om vraagt, maar dan net even anders: je biedt dan wel oplossingen aan, maar alléén absurde…

Dit heeft vaak het effect van een brainstorm en zorgt er voor dat de coachee zelf met realistische oplossingen komt.

Zo opperde ik in het gesprek met Jack:

‘Misschien kunnen we een soort ‘Expedition Jack’ organiseren, waarbij we jou verstoppen op een onbewoond tropisch eiland, en dat knappe BN’ers dan allerlei moeilijke opdrachten moeten doen om uiteindelijk jou als prijs te kunnen winnen. Dat zou nog weleens een kijkcijferkanon kunnen worden ook! Wat zeg je van dit fantastische idee?’

Hierop antwoordde hij: ‘Wat een onzin. Dan kan ik nog beter gewoon een leuke contactadvertentie plaatsen.’

Ik: ‘Ja, maar wat als er niemand op reageert?’

Hij: ‘Ja, dat is dus mijn angst… Misschien moet ik iets gaan doen waarbij ik op een ontspannen manier nieuwe mannen leer kennen…’

Ik: ‘Dat klinkt leuk, maar heb je dat wel in je?

Hij; ‘Rotzak! Natuurlijk heb ik dat in me! In mijn werk doe ik niet anders!’

Zie je de oplossingen en het toenemende zelfvertrouwen? Zo verkenden we verschillende mogelijke oplossingen. En toch ontbrak er nog iets…

‘Waarschijnlijk moet ik aanvaarden dat liefde niet bestaat zonder pijn…’

Je kent vast wel de beroemde Serenity Prayer: “Geef mij de kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen, de moed om te veranderen wat ik kan veranderen, en de wijsheid om het verschil hiertussen te zien.”

Zowel bij ACT als bij provocatief coachen stimuleer je dat mensen veranderen wat ze niet kunnen accepteren en accepteren wat ze niet kunnen veranderen. Welke keuze ze daarbij maken is uiteraard aan hen; jij bent hier slechts de gids.

Als provocatief coach kun je dit doen door op uitdagende wijze te stellen dat een probleem volstrekt onoplosbaar is en vervolgens de coachee met een twinkeling in je ogen aankijken. Het is heel wonderlijk wat er dan gebeurt. De ene coachee legt zich erbij neer en zegt: ‘Tsja, misschien moet ik inderdaad accepteren dat dit bij mijn leven hoort… En de andere coachee veert op en reageert met vechtlust: ‘dat zullen we nog wel eens zien!’ En soms gebeurt er iets nog mooiers: de coachee ‘vindt de wijsheid om het verschil te zien’:

Ik: ‘Ja, Jack, als het zo makkelijk was, dan had je dat natuurlijk al lang gedaan! Nee hoor, ik vrees dat jij gewoon eenzaam en alleen oud zult worden. Ik denk dat je dat gewoon zult moeten accepteren… (twinkel, twinkel)’

Jack (hoofdschuddend): ‘Nee… Nee, dat kan ik niet accepteren. Ik denk dat het probleem dieper ligt… Waarschijnlijk kan ik gewoon heel slecht omgaan met afwijzing… Ik moet er niet aan denken dat ik naar een leuke man uitreik en dat hij mij afwijst… Maar ja, kennelijk hoort dat er bij… Waarschijnlijk moet ik aanvaarden dat liefde niet bestaat zonder pijn…’

Zie je de wijsheid ontstaan? En het mooie is: die komt hier van de coachee en niet van de coach!

Hopelijk heb ik je met deze blog geïnspireerd om wat vaker de magische mix van warm contact, humor en uitdaging in te zetten!

Oh ja, je wilt natuurlijk weten hoe het met Jack afliep… Toen we de coaching afrondden had hij verschillende dates gehad. Zijn grote liefde had hij nog niet ontmoet, maar wel had hij zijn grootste angst (die voor afwijzing) inmiddels voldoende overwonnen om verder te gaan op het ingeslagen pad…

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan een kijkje bij onze training Provocatief Coachen Light. Deze training is een blended traject van drie live dagen + een online training die je vooraf en tijdens het traject kunt volgen. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging.

Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

3 Reacties/door
,

Provocatief coachen voor dummies – een minicursus!

Wil je ook ‘advokaat van de duivel’ leren spelen terwijl je aan de kant van de engelen staat?

Al spelend en liefdevol plagend de innerlijke wijsheid van je coachees aanspreken?

Een mega-effectieve coach-methode leren waar je oud mee kunt worden?

Zo ja, lees dan vooral verder, want hieronder krijg je een minicursus provocatief coachen.

Onlangs sprak ik een jonge man bij wie de testosteron zowat uit zijn oren kwam… een uitgelezen kans voor een provocatief gesprekje!

Casus: ‘de voetbalfan met de boze vrouw’

Coach: Je weet dat ik provocatief werk?

Coachee: Ja, dat heb ik gelezen, ja. Iemand heeft me dat aangeraden… Maar ik heb eigenlijk geen idee wat het inhoudt…

Coach: Ok, ik zal het kort uitleggen. Ik ga je uitdagen en plagen met als doel om je eigen kracht en wijsheid aan te spreken… Het kan best zijn dat je boos wordt of in de war raakt… en dat is wat mij betreft prima… En wat er ook gebeurt, onthoud alsjeblieft dat ik aan jouw kant sta… Ga je hiermee akkoord?

Coachee: Is goed, verras me maar!

Coach: Vertel eens wat kan ik voor je doen?

Coachee: Eh… ja, mijn partner vindt dus dat ik niet goed luister.

Coach: Je partner vind dat je niet goed luistert…. Nou en? Wat is daar mis mee? Dat is wat partners doen! Die kletsen de oren van je hoofd, terwijl jij naar de wedstrijd probeert te kijken en dan vinden ze het raar als je niet luistert…

Coachee: Ja, zo gaat het wel ongeveer, ja!

Coach: Precies, dus wat is nou eigenlijk het probleem?

Coachee: Nou, ze dreigt met een echtscheiding en ik wil haar niet kwijt! Dus ik zal toch beter moeten leren luisteren…

Coach: Weet je, wij mannen zijn helemaal niet gemaakt om te luisteren… daar heb je ‘vriendinnen’ voor! Wij zijn gemaakt om te jagen en om te focussen, bijvoorbeeld op een voetbalwedstrijd! Jij kunt gewoon heel goed focussen! Daar zou je meer mee moeten doen…

Coachee: Yeah right! Nou, op haar geklets kan ik anders helemaal niet zo goed focussen! Ze blaat maar door over de meest onbenullige dingen en ik vind het gewoon moeilijk om mijn aandacht er bij te houden…

Coach: Waarschijnlijk heb jij gewoon geen goede luister-genen. Je oren doen het wel, maar jij reageert alleen op sportcommentaar en op geritsel in het struikgewas…

Coachee: Wat een onzin! Nee, ik wil gewoon leren om actief te luisteren!

Coach: Actief luisteren? Nou, dan weet ik wel wat! (De coach springt op en doet voor) Je loopt gewoon héél actief, sluipend door het huis. Klaar voor de jacht of de aanval. Dan denkt je brein: ‘dit gaat goed!’ en ondertussen probeer je een heel klein beetje naar haar te luisteren…’

Coachee lacht en zegt: Tsjonge jonge, je hebt wel fantasie, jij! Nee, misschien moet ik wel op cursus of zo… Een vriend van me had het laatst over geweldloze communicatie… Heb jij daar ervaring mee?

Ok, tot zover de mini demo…

Wat is hier nou eigenlijk gebeurd?

Je zou het misschien niet zeggen, maar ik heb gewoon netjes de 7 stappen van de Provocatieve Starterkit doorlopen, zoals ik die jaren geleden geleerd heb van Jaap Hollander, Jeffrey Wijnberg en de in 2013 overleden grootmeester zelf: Frank Farrelly (may he laugh and rest in peace).

Hier komen ze:

Allereerst: Zorg voor de juiste basishouding
1. Bied een positief, veilig kader aan.
2. Maak gebruik van de 1e indruk
3. Check: hoe presenteert iemand zijn probleem?
4. Indien nodig: maak het probleem intern
5. Denk het probleem om naar een gave!
6. Geef absurde verklaringen
7. Geef absurde oplossingen

Zullen we het gesprekje eens ontleden? Dan leg ik meteen de stappen uit!

Stap 0. De basishouding

Ontwikkel in je zelf eerst die bijzondere basishouding bestaande uit warm contact, humor en uitdaging. Als één van de drie ontbreekt, dan is het geen provocatieve coaching. Ga dus eens na welke je al makkelijk afgaat en welke je eventueel nog verder kunt ontwikkelen of oproepen bij jezelf. Het helpt trouwens ook enorm als je vertrouwen hebt in de (veer)kracht en innerlijke wijsheid van je coachee!

Stap 1: Bied een positief, veilig kader aan

Als de cliënt nog niet weet wat provocatief coachen inhoudt, dan helpt het jullie beiden enorm als je een positief en veilig kader aanbrengt. Dat geeft jou meer vrijheid en je coachee kan beter duiden wat er gebeurt en dat helpt!

Je doet dit simpelweg door in je eigen woorden uit te leggen wat het inhoudt, wat de coachee kan verwachten en vervolgens vraag je om instemming.

Stap 2: Maak bewust gebruik van de 1e indruk

De eerste indruk geeft je al een enorme hoeveelheid informatie. Vaak slaan we die onbewust op en doen we er te weinig mee. Een provocatieve coach probeert hier bewust gebruik van te maken door te testen of zijn hypothese klopt.

In dit geval valt op: Coachee gaf een stevige handdruk, is opvallend gespierd, zwaar behaard, laat onrust in de benen zien en kijkt wat schichtig om zich heen. Ook hing er aan de spiegel van zijn auto een Feijenoord sjaaltje…

Associaties van de coach: deze man zou het in de prehistorie waarschijnlijk niet slecht doen! En hij is vast een voetbalfan!

Stap 3: Check – hoe presenteert iemand zijn probleem?

Elk probleem kan op diverse manieren gepresenteerd worden: bijvoorbeeld intern (verantwoordelijkheid nemend), of extern (verantwoordelijkheid afschuivend). In dit geval zegt coachee dit:

‘Eh… ja, mijn partner vindt dus eh… dat ik niet goed luister’

Conclusie: probleem wordt extern geformuleerd. Hij had immers ook kunnen zeggen: ‘ik wil graag beter leren luisteren naar mijn partner.

Stap 4: (Indien nodig) maak het probleem intern

Door het externe probleem niet zomaar te accepteren kun je zorgen dat het intern wordt, dus dat iemand verantwoordelijkheid gaat nemen voor zijn eigen aandeel. Hier zie je nogmaals hoe de coach dat doet:

Coach: Je partner vind dat je niet goed luistert… ‘Nou en? Wat is daar mis mee? Dat is wat partners doen! Die kletsen de oren van je hoofd, terwijl jij naar de wedstrijd probeert te kijken!

Coachee: Ja, zo gaat het wel ongeveer, ja!

Coach: Precies, dus wat is nou eigenlijk het probleem?

Coachee: Ze dreigt met een echtscheiding en ik wil haar niet kwijt! Dus ik zal toch beter moeten leren luisteren…

NB: Nu is het probleem intern en kan het uitdagen beginnen!

Stap 5. Denk het probleem om naar een gave!

Herkader het probleem in iets positiefs: maak er een gave van! En stimuleer dat de cliënt het probleem accepteert of beter nog: het vaker, groter of meer gaat doen!

Coach: Weet je, wij mannen zijn helemaal niet gemaakt om te luisteren… daar heb je ‘vriendinnen’ voor! Wij zijn gemaakt om te jagen en om te focussen, bijvoorbeeld op een voetbalwedstrijd! Jij kunt gewoon heel goed focussen! Daar zou je meer mee moeten doen.

Stap 6. Absurde verklaringen

Soms vragen cliënten om een verklaring. De provocatieve coach weet dat verklaringen geen enkele garantie geven dat de coachee gaat veranderen. Sterker nog; heel vaak betekent het zoeken naar verklaringen uitstel van executie. Daarom gelooft de provocatieve coach: verklaringen kun je krijgen, maar alléén absurde verklaringen!

Coach: Waarschijnlijk heb jij gewoon geen goede luister-genen. Je oren doen het wel, maar jij reageert alleen op geritsel in het struikgewas…

Coachee: Wat een onzin! Nee, ik wil gewoon leren om actief te luisteren!
Zie je hoe de motivatie van de coachee toeneemt?

Stap 7. Absurde oplossingen

En soms vragen cliënten om een oplossing. Net als de oplossingsgerichte coach weet de provocatieve coach dat oplossingen waar de coachee zelf mee komt véél meer waard zijn. Daarom geldt ook hier: oplossingen kun je krijgen, maar alleen absurde! NB: hierbij doet zich vaak het brainstorm-effect voor. Door jouw absurde interventies ontdekt de coachee soms zomaar een briljant en creatief idee.

Hier zie je hoe de coach dat deed:

Coach: Actief luisteren? Nou, dan weet ik wel wat! De coach springt op en doet voor: Je loopt gewoon heel actief, sluipend door het huis. Klaar voor de jacht of de aanval.

Dan denkt je brein: ‘dit gaat goed!’ en ondertussen probeer je een heel klein beetje naar haar te luisteren…’

Coachee: Tsjonge jonge, je hebt wel fantasie, jij! Nee, misschien moet ik wel op cursus of zo… Een vriend van me had het laatst over geweldloze communicatie… Heb jij daar ervaring mee?

Hoe ging dit verder?

Een cursus geweldloze communicatie… geen slecht idee van de coachee toch? Dit zou zo maar eens kunnen gaan werken! Omdat ik nog contact heb met deze coachee kan ik zeggen: het heeft ook gewerkt. Hij is de cursus daadwerkelijk gaan doen en vond het wel wat soft, maar zijn vrouw is er erg blij mee!

Wil je meer leren over Provocatief Coachen?

Neem dan eens een kijkje bij onze Online training Effectief coachen met Humor, Warmte en Uitdaging. Uniek aan deze training is dat je de werkzame elementen van onze drie evidence-based methoden (Motiverende Gespreksvoering, Oplossingsgericht Coachen en Coachen met ACT) gaat leren inzetten vanuit een houding van Humor, Warmte en Uitdaging. Hier volg je trouwens een gratis proefles en komt er een leuke aanbieding voorbij!

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

(Fotoverantwoording: 123RF)

1 Reactie/door