Wat werkt beter: taalmatchen of reflectief luisteren?

Dat actief luisteren belangrijk is, weet elke coach. Maar HOE je dat doet, daarover zijn de meningen verdeeld.
In motiverende gespreksvoering ligt de nadruk op reflectief luisteren, terwijl men bij NLP en de Oplossingsgerichte benadering eerder voor taalmatchen pleit.
Bij reflectief luisteren gebruik je soms dezelfde, maar heel vaak ook andere woorden dan de coachée zojuist heeft gebruikt.

Bij taalmatchen gebruik je per definitie dezelfde woorden in je luisterreactie óf in je vraag. Zie bijvoorbeeld onderstaande twee voorbeelden:

Voorbeeld 1
Coachée: Als ik dat zeg, dan sta ik echt voor schut!
Coach: Voor schut staan is niet zo fijn, dat snap ik… Hoe zou je het anders kunnen zeggen?

Voorbeeld 2
Coachée: Ik wil gewoon mijn leven weer op de rit krijgen, snap je?
Coach: Ok en stel dat je je leven weer op de rit krijgt… hoe zou dat er dan hopelijk uitzien?

Wat is nu de beste manier van actief luisteren?
Welnu, kiezen was nooit mijn sterkste kant, dus je voelt hem al: beide manieren hebben hun waarde. Je hebt dus de hele range tot je beschikking als coach. Soms gebruik je letterlijk één of meer woorden van de coachée en soms juist hele andere woorden.

Oké, dus wanneer doe je wat? Het voordeel van andere woorden gebruiken is dat je als het ware tussen de regels door kunt luisteren. Je kunt het ongezegde verwoorden. Je kunt een ander licht op de zaak laten schijnen. Kortom: je kunt – zoals mooi verwoord door Bert Bakker – mensen ‘tevoorschijn luisteren’.

Alles heeft een prijs
Maar let op: deze mooie meerwaarde van reflectief luisteren komt wel met een prijs. Je doet namelijk een groter appèl op iemands cognitieve vermogens. En dat is prima wanneer jouw coachée daar ruimte voor heeft. Maar wat als hij of zij heel erg gestresst is? Of nog erg jong is? Of een licht verstandelijke beperking heeft? Dan is het juist heel fijn als je af en toe de zelfde woorden gebruikt als de persoon zelf. Die ervaart dat onbewust als een soort erkenning, zo van ‘mijn woorden mogen er zijn’. Vergelijk dit eens met een reactie als ‘Ik hoor je EIGENLIJK zeggen dat [de woorden van de coach]’. Hierbij is de ondertiteling als het ware: ‘Ik zal jouw woorden even verbeteren’.

Wijsheid van Mandela
Nelson Mandela heeft hier trouwens een heel mooie uitspraak over gedaan: ‘If you talk to a man in a language he understands, that goes to his head. If you talk to him in his own language, that goes to his heart.’

En laatst hoorde ik van een cursiste een leuke anekdote die de kracht van taalmatchen onderschrijft: zij had een collega beluisterd die ergens mee zat en had daarbij vooral taalmatching ingezet. Na afloop zei de collega: ‘Dank je voor het luisteren… Jij kunt de dingen altijd zó goed verwoorden!’

Eerst volgen dan leiden
En zoals altijd geldt ook hier het motto: eerst volgen dan leiden, dus mijn advies is om in het begin van een gesprek wat dichter bij de taal van de coachée te blijven en naarmate het gesprek vordert wat meer te kiezen voor andere woorden. Zo kun je het rustig opbouwen en zien wat je coachée kan hebben. En als je coachée zegt: ‘Ja, dat zei ik toch! Wat zit je me nou te papegaaien!’, dan weet je wat je moet doen… (o;

Inspiratie en trainingsaanbod

• Check onze gratis e-courses
• Of de gratis proeflessen van de Online Video-courses
• Kijk hier voor meer inspiratie en ons gehele trainingsaanbod