Superhero Therapy? Lees dit als je met jongeren werkt!

Onlangs was ik 5 dagen in Dublin voor het wereld ACT-congres, samen met collega Jaantje Thiadens. Alle grote ACT-namen waren aanwezig en tjonge, wat hebben wij een boel inspiratie opgedaan! Hieronder deel ik één van de hoogtepunten met je. Als je liever wilt kijken & luisteren, klik dan op het YouTube filmpje hieronder.

Janina was 3 toen bij haar in de buurt de Chernobyl-ramp plaatsvond

Ik werd enorm geraakt door het verhaal en de workshop van Janina Scarlet. Zij was drie jaar oud toen bij haar in de buurt de kernramp van Tsjernobyl plaatsvond. Haar familie wist dat dit gebeurd was, maar besefte onvoldoende dat het drinkwater en lokale voedsel besmet was met radioactief materiaal. Dit had enorme impact op haar. Haar immuun-systeem kelderde en zij werd extreem gevoelig voor wisselingen in het weer. Zij kreeg heftige migraine aanvallen en zelfs beroertes. Een griepje betekende een week alleen in het ziekenhuis. Uiteindelijk bracht zij een groot deel van haar jeugd in ziekenhuizen door.

Geef jij soms licht in het donker?

Alsof dat niet genoeg was, kregen zij en haar familie te maken met extreme vooroordelen, waardoor het gezin genoodzaakt was te vluchten naar de VS. Het pesten hield echter niet op. Op de middelbare school werd zij door kinderen behandeld alsof ze besmettelijk was en vroegen kinderen haar of ze soms ‘licht gaf in het donker’. Ze voelde zich een freak en wilde op veel dagen het liefste maar dood zijn.

Toen ontdekte zij de X-men…

Op zeker moment raakte zij in de ban van superhelden. Vooral de serie X-men sprak haar aan, omdat de helden van deze serie mutanten zijn, die – net als zij – door radio-activiteit zijn aangetast. Vooral de superheldin ‘Storm’ fascineerde haar. Waarom? Omdat zij het weer kan controleren – precies wat Janina altijd andersom meemaakte, want het weer controleerde juist haar… Zij haalde enorm veel steun uit deze fantasie-wereld. Later studeerde zij af als psychologe en raakte zij bovenmatig geïnteresseerd in de kracht van fantasie, identificatie en voorbeeldfiguren in het therapeutische proces. Na heel veel onderzoek en praktijk-ervaringen ontwikkelde zij een bijzondere variant van ACT, genaamd Superhero Therapy. Hiermee hielp ze al met veel succes jongeren én volwassenen met depressie, angststoornissen en PTSD. Ze schreef verschillende publicaties en stond al op vele podia als spreker. In haar boek ‘Superhero Therapy’ (een soort zelfhulpboek voor jongeren in de vorm van een superhelden comic) maakt ze de ACT-vaardigheden heel toegankelijk en aantrekkelijk. Mindfulness noemt ze ‘Training the Hero’s mind’, defusie is ‘breaking the spell’ en bereidheid noemt ze: ‘The ultimate weapon – the sword of Willingness’.

‘Met jou ga ik dus echt niet praten!’

Een prachtige illustratie hoe deze therapie werkt is de volgende casus: een Keniaanse therapeut volgde bij haar een training. Het sprak hem aan, maar hij vroeg zich tevens af of hij wel op deze manier kon werken, want hij kende helemaal geen superhelden. Janina stelde hem gerust: ‘je hoeft alleen maar nieuwsgierig te zijn naar de superhelden van de jongere waarmee je werkt. Kort daarna sprak hij een beschadigd meisje van 15 met een heel verleden van pleeggezinnen dat na twee seconden al zei: ‘Met jou ga ik dus echt niet praten!’ Hij liet zich niet uit het veld slaan en zei: ‘Ok, geef me één kans… Als ik het je echt niet bevalt, zal ik je niet meer lastig vallen’. Het meisje ging schoorvoetend akkoord en de eerste vraag die hij stelde was: ‘Ik wil je graag wat beter leren kennen… Is er misschien een serie die je graag kijkt met daarin een of andere superheld? Het meisje – lichtelijk verbaasd over deze vraag – antwoordde: ‘Ja, ik vind Ant-man wel cool, hoezo?’ De therapeut: Ok, Ant-man… ik ken hem niet, vertel eens wat meer over hem? Het meisje: ‘Ant-man kan krimpen tot de grootte van een mier…’ De therapeut:  ‘en waarom vind je dat mooi?’ Het meisje: ‘Er zijn heel veel situaties waarin ik dat soms ook wel zou willen’. Een lang verhaal kort: het werd een mooi gesprek dat uitmondde in een nuttig therapeutisch traject.

Wat ik zo mooi vind aan Superhero Therapy

Wat ik zo mooi vind is dat deze benadering de kracht van de fantasie optimaal benut. Het praten over superhelden biedt eigenlijk een metafoor die gemakkelijk op maat te maken is en die de harde dagelijkse realiteit hanteerbaar maakt. Ondertussen wordt de jongere subtiel in de rol van superheld geplaatst. Het kan zo maar gebeuren dat een jongere als ‘slachtoffer’ aan de coaching / therapie begint en er als superheld weer uit komt. Het verbindt voor mijn gevoel ook de kracht van de wondervraag uit het Oplossingsgerichte werken met de rijke toolbox-for-life, genaamd ACT.

Superheld-vragen die je kunt stellen

Ik ben zeker geen expert op dit vlak, maar met wat ik weet van ACT en coaching i.h.a. kan ik me voorstellen dat je dit soort open vragen kunt stellen aan een jongere die daar voor open staat:

• Naar welke serie / films kijk je graag?
• Wie vind jij een coole superheld?
• Op welke superheld zou je wat meer willen lijken? Waarom?
• Wat zou [superheld x] doen in de situatie waarin jij nu zit?
• Wat haal je hieruit voor jezelf?
• Wat zou jij kunnen doen?
• Wat is eigenlijk jouw ‘origin-story’?
• Wat heb je hiervan geleerd?
• Welke super-powers moest jij ontwikkelen om deze lastige situatie / periode goed door te komen?
• Welke super-powers zou je (nog verder) willen ontwikkelen?
• Als coach / therapeut is het mijn taak om jongeren zoals jij wat extra super-powers mee te geven… Wil je weten welke ik zoal in de aanbieding heb?
• Elke superheld heeft ook een zwakte, zoals ‘Kryptonite’ bij superman. Dat maakt hem niet minder als superheld, maar het is wel belangrijk dat hij deze zwakte kent. Hoe zit dat bij jou?
• Hoe kun je hier zo mee omgaan dat je er minder / geen last van hebt?
• Elke superheld heeft ook een soort missie. Wat denk je dat jouw missie is?
• Wat is er voor nodig om je missie te volbrengen?
• Wat kan een eerste, kleine stap zijn?
• Van welke superheld zou ik iets kunnen leren denk jij?
• Welke superpower zou mij tot een betere therapeut / coach maken?
• Hoe kan ik voor jou een goede mentor zijn en je helpen om je missie te volbrengen?

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).