‘Ik durf het bijna niet te vertellen, maar mijn dochter van 17 werkt in de horeca en heeft laatst dus alle tip die ze kreeg in haar eigen zak gestoken! Ja, ok, ze had na 6 weken nog steeds geen loon ontvangen, maar toch… Dit is gewoon diefstal… Ik vind dat zó erg!’
Zo begon een coachee laatst haar verhaal. Hoe zou jij reageren?
Verderop lees je hoe ik reageerde, maar eerst even wat context. Eerder schreef ik een blog over ‘De 8 dingen die goede coaches wel doen en ‘slechte’ coaches niet’. Ik liet me daarvoor inspireren door het boek ‘Effective Therapists‘ van William R. Miller en Theresa B. Moyers. Zij spitten ruim 70 jaar onderzoek naar effectiviteit in therapie door en ontdekten dat er 8 kenmerken zijn die effectieve therapeuten onderscheiden van niet zo effectieve – ongeacht de methode die zij gebruiken. Het goede nieuws is dat deze kenmerken voor een belangrijk deel trainbare vaardigheden zijn, zeker als iemand daartoe gemotiveerd is. Omdat ik dit zulke fascinerende én hoopgevende kennis vind heb ik besloten om over elke van deze kenmerken een aparte blog te schrijven. Deze gaat dus over vaardigheid #1: Empathisch luisteren.
Accurate empathy
Deze eerste vaardigheid is ooit al beschreven door Carl Rogers en hij noemde het ‘accurate empathy’. Het gaat er dus om dat je je inleeft in je coachee, maar dan liefst wel een beetje ‘raak’. Dat gaat dus verder dan uitspraken zoals: ‘Ik begrijp het’, ‘Ik hoor je’, of: ‘oh, wat vervelend’. Dat is misschien wel goed bedoeld, maar het is niet erg accuraat. Het zijn immers makkelijke zinnetjes die iedereen kan zeggen, óók als je er helemaal niks van begrijpt.
Vier manieren om accurate empathie te tonen.
Nu kun je als coach of therapeut accurate empathie grofweg op vier manieren tot uiting brengen. Je kunt:
- Allereerst een warme en informele sfeer creëren, waarin mensen zich vrij voelen om hun gedachten en gevoelens te delen. Dit kan je bereiken door een open houding aan te nemen, oordeelsvrij te luisteren en ook non-verbaal je betrokkenheid te tonen (oogcontact, mimiek, lichaamshouding, stemgebruik).
- Open vragen stellen vanuit een oordeelsvrije, onderzoekende houding. Misschien vraag je het niet letterlijk, maar in je achterhoofd klinken vragen als: ‘Hoe is het om jou te zijn?’ ‘Hoe ervaar jij je dagelijkse leven / de situatie waarover je spreekt?’ ‘Hoe ziet de wereld eruit door jouw ogen?’
- Reflectief luisteren, zoals ik eerder beschreef in deze blog. In het kort komt het neer op het geven van mini-samenvattingen waarbij je soms dicht bij de taal van de coachee blijft, maar soms ook gist naar de diepere betekenis. Je luistert dan als het ware ‘tussen de regels door’ naar dieper liggende emoties, zorgen, waarden, verlangens, etc. Hieronder geef ik zo een korte demo.
- Valideren van de ervaringen (emoties en belevingen) van de coachee. Dit kan met korte zinnen zoals: ‘Het is heel begrijpelijk dat je [iets moeilijks] zo ervaart’, ‘Dat hoor ik vaker. Ik denk dat heel veel mensen dat zo beleven’, ‘Dat moet heel zwaar zijn… als ik in jouw schoenen stond zou ik waarschijnlijk óók…’ Eigenlijk zeg je met dit soort statements: ‘Je hoeft je nergens voor te schamen of je alleen te voelen, want dit hebben heel veel mensen’. Omdat we sociale dieren zijn die ‘er bij willen horen’ zou het mij niks verbazen als dit soort uitspreken letterlijk iemands zenuwstelsel tot rust brengen.
Voorbeeld van een gesprekje
Hieronder zie je een voorbeeld van een kort coachgesprekje waarin overwegend gebruik wordt gemaakt van accurate empathie in de vorm van reflectief luisteren:
Coachee: Ik durf het bijna niet te vertellen, maar mijn dochter van 17 werkt in de horeca en heeft laatst dus alle tip die ze kreeg in haar eigen zak gestoken! Ja, ok, ze had na 6 weken nog steeds geen loon ontvangen, maar toch… Dit is gewoon diefstal… Ik vind dat zó erg!
Coach: Het klinkt alsof je je schaamt voor wat je dochter deed… [reflectie van de emotie]
Coachee: Ja, dat is ook zo!
Coach: Want het druist in tegen waar jij voor staat… [Reflectie van de inhoud of reden]
Coachee: Ja, precies, ik vind dat echt niet oké!
Coach: Hmm… zo te horen is integriteit heel belangrijk voor je… [Reflectie van een waarde]
Coachee: Ja, dat klopt! En dat mijn kind dan niet integer handelt… dat vind ik zó erg! Dan denk ik echt: waar hebben wij als ouders een afslag gemist?
Coach: Dat klinkt heel definitief… bijna alsof de opvoeding nu min of meer mislukt is… [Set-up voor een herkadering]
Coachee: Hmm… ja… zo voelde dat wel ja…
Coach: Ja… terwijl je net zo goed kunt zeggen dat die opvoeding nog steeds gaande is… en dat je haar door dit te bespreken juist aan het opvoeden bent… [herkadering]
Coachee: Hmm… ja, dat is óók zo… we hebben er inderdaad goed over gesproken. En ze heeft beloofd dat ze dit niet meer zou doen…. Maar ik blijf dus maar als een stresskip aan haar hoofd zeuren hierover…
Coach: En dat is niet wat je wilt… [de zin afmaken]
Coachee: Nee, want ik ben wel heel blij dat ze het aan ons heeft verteld. Als ik zo blijf zeuren, dan vertelt ze het een volgende keer misschien wel niet… Misschien moet ik haar dat óók vertellen… Hoe blij ik ben dat ze het met ons heeft gedeeld.
Coach: Dat zal ze vast fijn vinden… [Bevestiging]
…
Kortom: wil je dat je coachees zich veilig voelen om met jou hun zielenroerselen te delen, zorg dan voor accurate empathie door een warme, informele sfeer te creëren, open vragen te stellen, reflectief te luisteren en hun emoties te valideren.
Tot zover Effectieve coachvaardigheid # 1… Stay tuned voor de overige 7!
Zin om ook te leren motiveren als een pro?
- Check deze gratis e-course
- Of de gratis proefles van de Online Video-course
- Kijk hier voor meer inspiratie en ons gehele trainingsaanbod
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Wist je dit al? Uit jarenlang onderzoek naar de effectiviteit van therapie blijkt dat de persoon van de therapeut veel bepalender is voor de uitkomsten dan de gebruikte methode!
Dit roept natuurlijk de vraag op welk type persoon dan zo effectief is en wat we hier van kunnen leren. En voor je denkt dat je misschien een andere persoon moet worden, wees gerust: het blijkt te gaan om acht vaardigheden die we gewoon kunnen leren of verbeteren. En die volgens mij voor coaching net zo relevant zijn als voor therapie. Waar mogelijk zal ik hierna dus het woord ‘therapeut’ vervangen door ‘coach’.
Natuurlijk heb ik dit allemaal niet zelf verzonnen, nee ik baseer me op het boek ‘Effective Therapists‘ van William R. Miller en Theresa B. Moyers. Zij spitten ruim 70 jaar onderzoek naar effectiviteit in therapie door en uiteindelijk kwamen deze 8 vaardigheden bovendrijven.
En ik geef toe: het lezen van dit boek is voor ons een heel mooie bevestiging. In al onze trainingen komen de 8 vaardigheden op de een of andere manier terug (en bij Motiverende gespreksvoering in het bijzonder).
En voor de helderheid: ik geloof niet dat er echt slechte coaches bestaan, want iedereen doet zijn of haar best. Maar ik geloof wel degelijk dat er effectieve en ineffectieve coaches bestaan en hieronder lees je dus wat hen van elkaar onderscheidt.
Hier komen de 8 dingen die effectieve coaches doen:
1. Empathisch luisteren
Empathisch of ook wel reflectief luisteren gaat over het vermogen om je echt in te leven in de emoties en ervaringen van je coachee en dit kenbaar te maken in je manier van luisteren. En dit gaat verder dan alleen het tonen van begrip; het gaat om het oprechte vermogen om de gevoelens van de coachee te begrijpen en te valideren. Door empathisch te luisteren, creëer je als coach een veilige en ondersteunende omgeving waarin de coachee zich gehoord en begrepen voelt. Kort gezegd: ‘Ik snap het’ zeggen is niet genoeg. Je dient met je luisterreacties te laten merken dat je iemand echt begrijpt. De eerste drie vaardigheden in dit rijtje zijn overigens al bekend sinds het baanbrekende werk van Carl Rogers en zijn person-centered therapy.
Lees hier meer over deze effectieve coachingskill.
2. Een waarderende basishouding hebben
Een waarderende basishouding houdt in dat je als coach respect, vriendelijkheid en warmte toont naar je coachee. Je laat waardering zien voor de moed en inzet van je coachee om aan zichzelf te werken. Door een waarderende basishouding wordt het gevoel van eigenwaarde van je coachee versterkt en wordt een basis gelegd voor vertrouwen en samenwerking. Eigenlijk zeg je met alles wat je doet: ‘Jij doet ertoe’. Ik ken geen methode die zó waarderend is als de Oplossingsgerichte benadering.
Lees hier meer over deze effectieve coachingskill.
3. Echt zijn
‘Echtheid’ verwijst naar je oprechtheid en authenticiteit als coach. Het houdt in dat je als coach jezelf durft te zijn en eerlijk en open communiceert met je coachee. Door echt te zijn creëer je een veilige omgeving waarin de coachee zich vrij voelt om zichzelf te uiten zonder angst voor veroordeling. Dit bevordert een diepere coachrelatie en bevordert de groei en persoonlijke ontwikkeling van de coachee. Zelf denk ik dat het niet lang zal duren voor we ons door een chatbot app kunnen laten coachen (eigenlijk kan dat nu al), maar met onze authentieke menselijkheid kunnen we m.i. nog heel lang het verschil maken.
Lees hier meer over deze effectieve coachingskill.
4. Accepterend zijn
Natuurlijk vertonen coachees soms gedrag dat in jouw ogen niet werkt of dat onhandig of zelfs schadelijk is, maar als persoon accepteer je hem/haar/hun onvoorwaardelijk. Een effectieve coach begrijpt dat we allemaal onze eigen uitdagingen hebben en gelooft ‘We zitten allemaal in hetzelfde schuitje’ en: mens-zijn is soms heel leuk en soms heel moeilijk! Hij of zij creëert een veilige ruimte waarin je jezelf kunt zijn en met vallen en opstaan kunt groeien in de richting die je wenst.
Lees hier meer over deze effectieve coachingskill.
5. Focus houden
Focus verwijst naar de vaardigheid van de coach om de aandacht te richten op de specifieke doelen en behoeften van de coachee. Het gaat om het vermogen om de sessies gericht en doelgericht te houden, zonder af te dwalen of te veel te focussen op bijzaken. Door de focus te behouden, helpt de coach de coachee vooruitgang te boeken en de gewenste veranderingen te realiseren. Natuurlijk gaat het hier ook om het vinden van een juiste balans tussen enerzijds focus houden en anderzijds sensitief zijn voor wat het moment van je vraagt.
Lees hier meer over deze effectieve coachingskill.
6. Hoop stimuleren
Het houden van hoop is cruciaal in goede coaching. Effectieve coaches vergroten hoop en optimisme bij hun coachees door hen te laten zien dat verandering mogelijk is en dat ze – binnen reële grenzen – het vermogen hebben om hun doelen te bereiken. Natuurlijk wil je geen valse hoop geven, maar de realiteit is dat je soms wel en soms niet weet of een doel bereikbaar is. Waar het om gaat is dat je de coachee stimuleert om te blijven streven naar groei en ontwikkeling, juist ook bij tegenslag.
7. Ontlokken
Ontlokken houdt in dat de coach aanzet tot zelfreflectie en de coachee stimuleert tot het verkennen van zijn of haar eigen gedachten, gevoelens en beweegredenen. Doorgaans doet de coach dat door het stellen van open vragen en het geven van (soms prikkelende) reflecties, bevestigingen en samenvattingen. De coach is hierbij op zoek naar een bepaald soort uitingen door de coachee. Bij Motiverende gespreksvoering is dat ‘change talk’ en bij de Oplossingsgerichte benadering is dat bijvoorbeeld ‘solution talk’. Door te ontlokken, helpt de coach de coachee om inzicht te krijgen, de interne kracht en wijsheid aan te boren en zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar verandering.
8. Informatie uitwisselen
Effectieve coaches bieden nuttige en relevante informatie aan, maar nooit op een dwingende of voorschrijvende manier. Je streeft voortdurend naar ‘informed consent’, dat wil zeggen dat de coachee bewuste keuzes maakt gebaseerd op de eigen kennis en ervaring én jouw waardevolle aanvulling daarvan. In de praktijk komt dat neer op een gelijkwaardige dialoog waarbij informatie wordt uitgewisseld in plaats van ‘eenrichtingsverkeer’ van de coach naar de coachee. Een simpele tip hierbij is: vraag altijd even toestemming voordat je een advies of oplossing aanreikt.
Kortom…
Dit zijn dus de 8 vaardigheden die een effectieve coach of therapeut onderscheiden van een niet zo effectieve. Het goede nieuws hierbij is dat het gewoon vaardigheden zijn die we allemaal met een beetje oefening en goede wil kunnen leren. Mocht je hier meer over willen lezen dan kan ik je het boek ‘Effective Therapists‘ van harte aanbevelen. Ook zou je één van onze trainingen kunnen overwegen waarin deze vaardigheden behandeld worden.
Inspiratie en trainingsaanbod
- Check onze gratis e-courses
- Of de gratis proeflessen van de Online Video-courses
- Kijk hier voor meer inspiratie en ons gehele trainingsaanbod
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Veel organisaties worstelen met de grote borgingsvraag. Ze hebben één of meerdere teams laten trainen in Motiverende of Oplossingsgerichte gespreksvoering. Maar ja, daarna is er die weerbarstige praktijk. Sommige werknemers staan helemaal áán en ontwikkelen zich zelfstandig verder. Zij verdiepen zich middels literatuur, kijken video’s of volgen online trainingen. De echte diehards nemen zelfs hun gesprekken op en luisteren die terug – alléén of tijdens intervisie.
Maar eerlijk gezegd denk ik dat die mensen eerder de uitzondering vormen dan de regel. De rest gaat na de training over tot de orde van de dag, de werkdruk neemt het over en het geleerde zakt langzaam weg. En dan is er ook nog de vraag: wat doe je met de nieuwe mensen die binnendruppelen? Vaak zijn het er te weinig om een nieuwe groep te laten trainen. Maar natuurlijk wil je dat óók zij worden meegenomen in die prachtige Motiverende of Oplossingsgerichte visie.
De beste oplossing die ik ken voor deze uitdaging vormt een win-win-win en werkt als volgt. Je laat één of enkele van je mensen – die echt áán staan op de methode – opleiden tot interne Trainer in de betreffende methode.
De eerste win is dat je hiermee je borging veilig stelt, want deze mensen kunnen zowel nieuwe mensen opleiden als de bestaande mensen regelmatig een opfrisser geven. Bovendien is het een grote kostenbesparing, want een externe trainer is altijd duurder dan een interne.
De tweede win is dat het voor de aanstaande trainer in kwestie vaak een heel aantrekkelijke promotie is om dit als neven- of hoofdtaak te mogen gaan doen. Iedereen voelt aan dat dit een flinke boost geeft aan de professionele én persoonlijke ontwikkeling.
En de derde win tenslotte is dat de reeds opgeleide mensen een interne vraagbaak hebben. Iemand die ze vertrouwen, die ‘hun taal spreekt’ én die goed thuis is in de materie. En die ze kan helpen om de vertaalslag te maken naar het dagelijkse werk. Zodat de methode écht beklijft en onderdeel wordt van het dagelijkse werk.
Natuurlijk is het handig als de aanstaande trainer affiniteit heeft met groepswerk en over een gezonde dosis lef beschikt. Het moet iemand zijn die je bijvoorbeeld het voorzitterschap van een teamoverleg zó zou toevertrouwen.
Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Er zijn tegenwoordig zoveel misverstanden over coaching.
Of je nu een coach zoekt of dit mooie vak zelf willen leren, ik snap wel dat mensen door de bomen het bos niet meer zien.
Daarom heb ik de 12 geboden van Coachen 3.0 opgesteld.
En voordat je denkt dat ik een religieuze beweging wil beginnen: wees gerust, die ambitie stel ik nog even uit tot in een volgend leven, indien ik ooit mag terugkomen als de Boeddha herself…
Maar zonder gekheid: misschien wil je een beetje houvast voor bij je coachgesprekken?
Of ben je benieuwd wat onze visie ten aanzien van coachen is? Of wil je simpelweg weten waar wij voor staan? Zie het maar als 12 eenvoudige, doch krachtige richtlijnen voor het hebben van effectieve coachgesprekken gebaseerd op onze drie hoofd methoden Motiverende gespreksvoering, Oplossingsgericht coachen en ACT.
Hier komen ze:
1. Gij zult aansluiting zoeken bij uw coachée en investeren in een samenwerkingsrelatie.
2. Gij zult reflectief luisteren en compassievol aanwezig zijn.
3. Gij zult niet repareren doch verandertaal en/of oplossingstaal ontlokken.
4. Gij zult niet oordelen doch een veilige ‘holding space’ aan bieden.
5. Gij zult samen met de coachée op zoek gaan naar een stip aan de horizon.
6. Gij zult nieuwsgierig zijn naar de waarden van uw coachée én die van u zelve.
7. Gij zult door een roze microscoop kijken op zoek naar hoopgevende zaken.
8. Gij zult meer waarde hechten aan actie dan aan inzicht.
9. Gij zult het handelingsrepertoire van uw coachée uitbreiden.
10. Gij zult zelfzorg inzetten, om zo het gereedschap dat u bent, scherp te houden.
11. Gij zult niet schromen om speelsheid en verbindende humor in te zetten.
12. Gij zult… [ruimte voor jouw eigen visie en stijl] … ?????
Hopelijk vind je deze 11 zowel richtinggevend als inspirerend.
Eneh… Wat zou voor jou het 12e gebod zijn?
Laat het ons weten in een comment hieronder!
Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Bijna 2000 ‘high school students’ deden mee aan een wetenschappelijk experiment.
In de experimentele groep gaven zij via een online vragenlijst advies aan jongere medestudenten. Ze kregen vragen voorgelegd als ‘wat helpt jou om dingen niet te lang uit te stellen?’ en ‘Waar ga je heen als je geconcentreerd wilt studeren?’ en ‘Welke tips heb je voor iemand die op school beter wil presteren?’
De uitkomsten zullen je misschien verbazen.
Allereerst vonden ze het erg leuk om dit advies te geven. Eindelijk iemand die om hun mening vroeg!
En inderdaad werden er vervolgens hogere cijfers gehaald voor wiskunde en tenminste een ander vak.
En weet je wie met name die hogere cijfers haalden?
Niet de jongeren in de controle-groep.
Ook niet de jongeren die het advies zouden hebben ontvangen. Dit was namelijk nooit gebeurd.
Nee, de jongeren die het advies hadden gegeven haalden de hogere cijfers!
Misschien niet schokkend veel hoger, maar wel degelijk hoger en dit effect was zichtbaar bij zowel sterke als zwakke studenten en zowel bij jongeren uit rijke als arme buurten.
Dus ja, advies geven werkt, maar anders dan gedacht… het werkt vooral voor de persoon die het geeft!
Deze uitkomst is een mooie onderbouwing voor zowel motiverende als oplossingsgerichte gespreksvoering, want in beide benaderingen willen we het liefst dat de coachée zichzelf advies geeft. Blaise Pascal zei het in de 17e eeuw al ongeveer zo: mensen veranderen eerder door wat ze zichzelf horen zeggen, dan door wat ze anderen horen zeggen.
Maar ja, hoe krijg je iemand zo ver dat hij zichzelf een verstandig advies geeft?
Gelukkig is daar veel kennis over en is het goed te leren.
Mocht je het tijdens een coachgesprek even niet meer weten, vraag dan gewoon: ‘welk advies zou je geven aan iemand die in jouw schoenen stond?’
Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
‘Wie heeft dit verzonnen?’ dacht ik vaak op de middelbare school. Ik had latijn en oud-grieks en vroeg me af: Waarom moet ik twee dode talen leren? Wat is het nut hiervan?
Tot overmaat van ramp was de docent Latijn al even stoffig als het lokaal. Overal lagen stapels oude boeken. Denk aan schrijvers als Cicero, Ovidius en Vergilius. De docent had bovendien geen greintje humor. Hij hield wel heel erg van cactussen. Dus overal stonden cactussen. Op zijn bureau. In de vensterbank. En als je niet stil zat kreeg je er één op je tafel. Dus als je van pure verveling je even wilde bewegen, dan werd je geprikt… Het was zijn stekelige manier om een beetje orde en rust te bewaren tijdens die saaie lessen van hem.
En hoe anders was het bij oud-grieks. Die taal was net zo dood. Maar die docent had het wel begrepen. Hij vertelde verhalen uit de Griekse mythologie. En die verhalen gingen over moord en doodslag. Over macht en intriges. Over seks en lust. Hij maakte ons aan het lachen. Speelde hele scènes na. Kortom: hij begreep wél hoe het puberbrein werkte en dus hingen we aan zijn lippen. Hoewel oud-grieks veel moeilijker is dan latijn weet ik nog steeds veel meer van oud-grieks.
Een docent die het óók begrepen heeft is Diederik Jekel die op Dreamschool de hele groep moeiteloos bij zijn les hield.
Het mooie is dat ons volwassen brein – hoewel meer uitgerijpt – nu ook weer niet zo heel erg verschilt van het puber-brein. Ook volwassenen zijn vaak snel afgeleid. Willen weten wat het nut is van wat ze moeten leren. Willen een beetje vermaakt en uitgedaagd worden. En zo niet, dan haken ze af. Ok, misschien geldt dit niet voor iedere volwassene, maar in elke groep heb je wel een paar ‘volwassen pubers’…
Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
‘Een van de eerste dingen die je leert als coach is dat het niet om jou gaat, maar om de ander. Het laatste wat we immers willen is een coach die te lang en te veel over zichzelf praat. Of überhaupt een coach die heel veel aan het woord is. Zelfs al zou die coach briljante dingen zeggen, dan nog kan dat hoogstens betekenen dat-ie de coachée allemaal vissen geeft, maar niet leert vissen. Daarvoor is toch echt nodig dat de coachée zijn of haar eigen antwoorden mag ontdekken en formuleren.
MAAR…
Momenteel ben ik nogal gefascineerd door het fenomeen dat het soms juist wél een heel goed idee is om ‘jezelf als coach in het licht te zetten’.
‘Ok, maar wanneer dan?’, hoor ik je denken… Nou, bijvoorbeeld in de volgende gevallen:
- Als een coachée over je grens heen gaat. Je doet er dan goed aan om je uit te spreken over het effect dat coachée op dat moment op je heeft. Dit dient twee doelen: Jij ‘verdedigt’ jezelf en je coachée ontdekt wat het effect is van diens handelen
- Als je merkt dat je coachée over weinig inlevingsvermogen beschikt. We vergeten weleens dat dit vermogen niet bij iedereen even sterk ontwikkeld is. Bovendien kan stress ervoor zorgen dat dit tijdelijk wat minder goed lukt. Door openheid te geven over wat er bij jou gebeurt, help je de coachée zich in jou in te leven. En hopelijk lukt dat thuis en op het werk daarna ook steeds beter.
- Als je coachée het moeilijk vindt om op zichzelf te reflecteren. Ook deze vaardigheid verdwijnt gemakkelijk onder stress. Als jij wel hardop op jezelf reflecteert stimuleer je de coachée dit ook wat meer te gaan doen. Een fijn start-zinnetje daarvoor is: ‘Ik merk dat ik…’ Bijvoorbeeld: ‘Ik merk dat ik nogal schrik van de harde woorden die je gebruikt over…’
- Als de coachée een beetje onhandig is met relaties in het algemeen. Jij en de coachée hebben ook een relatie. Een werkrelatie weliswaar, maar toch… Die relatie kun je dus inzetten. Bijvoorbeeld met een ACT-interventie zoals: ’Hé mag ik even op de pauze-knop drukken? Wat gebeurde er nu zojuist? Ik vroeg je iets en toen begon jij jezelf verdedigen… Ik wil graag snappen wat er op zo’n moment bij jou gebeurt…’
- Als je de coachée een voorbeeld wilt laten zien van ‘hoe het ook kan’. Denk aan gezonde zelfzorg, je kwetsbaar opstellen, genieten van kleine dingen, speels en humorvol in het leven staan, jezelf niet al te serieus nemen, assertiviteit, etc.
- Als je de coachée ‘gedeelde menselijkheid’ wilt aanbieden en/of dingen wilt normaliseren, zoals dat in ACT vaak gebeurt. Een bekend motto onder ACT-coaches en therapeuten is ‘We zitten allemaal in hetzelfde schuitje’. Zo zegt ACT-coach Russ Harris vaak: ‘Als jouw verstand op het mijne lijkt, dan herken je vast dat het je er flink van langs kan geven als je een fout hebt gemaakt… Mijn verstand zegt dan dingen die ik nooit tegen een vriend(in) zou zeggen… Tenminste… als ik ze te vriend wil houden…. Herken je dat?’
- En last but not least: als jij je ernstige zorgen maakt, bijvoorbeeld bij vermoedens van kindermishandeling. Helaas komt dit óók in Nederland dagelijks voor en als coach of hulpverlener kun je dit dus tegenkomen.
Speciaal voor dergelijke situaties ontwikkelde onze gasttrainer Roos Heuff samen met haar eigen team de ‘Ik-Jij-Wij-methode’. Roos is ook zeer goed thuis in de Oplossingsgerichte benadering en onlangs interviewde ik haar voor de Podcast over haar ervaringen bij het Brief Institute in Londen én over de ‘Ik-Jij-Wij-methode’.
Zoals altijd wens ik je weer een mooie en betekenisvolle werkweek toe en mocht je komende week één van deze situaties tegenkomen, overweeg dan eens om tijdelijk jezelf in het licht te zetten en te delen wat er bij jou gebeurt.
Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Laatst stond ik op een vol perron op het punt om in te stappen in een al even volle trein. Normaal vind ik het prima om even te staan, maar dit keer niet. Ik ging namelijk een training geven en wist dat ik nodig nog even moest sleutelen aan een PowerPoint. Maar ja, daarvoor had ik toch echt een zitplaats nodig…
Ik ben er niet trots op, maar bij het instappen was ik door mijn haast net iets ruwer dan ik eigenlijk zou willen zijn. En wat kreeg ik terug van mijn medepassagiers? Ruwheid in het kwadraat… en géén zitplaats.
Nadat mijn forensische ochtend-chagrijn weer was gezakt bedacht ik – staand in de trein – dat ik natuurlijk ook gewoon die hele PowerPoint kon skippen en lekker met de flip-over werken. Eigenlijk veel leuker: een beetje tekenen en geen gedoe met de techniek… Een prima Plan B!
Plan B pakte uit zoals gehoopt en op de terugweg voelde ik me vrolijk en voldaan. Het perron was even druk als in de ochtend, maar ík was anders. Dus in plaats van ruw was ik dit keer beleefd en galant: ‘Nee, gaat u maar voor…’ En je raad al wat ik terugkreeg: beleefdheid in het kwadraat. ‘Ik zie dat u heel lang bent meneer en hier niet rechtop kunt staan… Wilt u hier zitten? Ik moet er toch zo uit…’
Karma
Noem het karma, zaaien en oogsten, of een natuurwet, maar daar was-ie weer: het principe dat je vaak krijgt wat je geeft.
De training van die dag ging over motiverende gespreksvoering. De deelnemers – werkzaam bij een sociale dienst – klaagden over de weerstand en het vele ‘ge-ja,maar…’ dat ze dagelijks moesten verdragen. Toen ik vroeg hoe ze daar doorgaans op reageerden zeiden ze: ‘Dat we het wel begrijpen, maar dat de regels nu eenmaal zo zijn, dat…’ Dit lijkt misschien begripvol, maar feitelijk is ook dit een ‘ja, maar reactie’… Dat noem ik geen begrip!
Dus wil je écht begrip van de ander? Toon dan eerst zelf écht begrip…
Wil je een lerende houding? Neem zelf een lerende houding aan…
Wil je vertrouwen? Geef dan vertrouwen…
Lijkt je dit lastig? Het is echt niet zo heel moeilijk. Eerder een kwestie van jezelf toestaan. Een paar keer ervaren dat het echt werkt. En niet alleen voor dát moment, maar duurzaam. Want wat voor (werk)relatie zal er ontstaan als je deze dingen dagelijks doet? Juist.
Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Heb je het item van Arjen Lubach over coaches al gezien?
Hij begint met de constatering dat sinds 2013 het aantal coaches in Nederland ruim is verdubbeld (tot bijna 100.000) en het aantal leefstijlcoaches zelfs vertienvoudigd (tot ruim 5000).
Ook snijdt hij een aantal zaken aan die mij al langer zorgen baren en waar ik me soms zelfs boos over maak. Ik noem er enkele:
- BN’ers die opeens gaan coachen terwijl hun eigen gedrag varieert van discutabel tot gewoonweg strafbaar. Ooit nam ik een kijkje in zo’n community en het werd al snel duidelijk dat de dominante boodschap was: ‘Doe wat ik doe en jij wordt óók zo succesvol!’ Als je iets van coaching weet, dan snap je dat dit helaas te simpel is.
- Quasi-spirituele coaches die dingen claimen die niet alleen niet kloppen, maar zelfs schadelijk kunnen zijn. Zoals dat je ‘alles kunt aantrekken als je maar je gedachten afstemt op de juiste frequentie’. (Waarom dit schadelijk kan zijn lees je in een volgende maandag-mail)
- Briljante comedian als Lubach is, steekt hij de draak met ‘Coaches die coaches opleiden die zelf óók weer coaches opleiden…’ Ook laat hij een driedaagse ‘opleiding’ tot coach zien die de schijn wekt dat je daarna een volleerd coach zult zijn.
Misschien vraag jij je ook wel af hoe je in coachland het kaf van het koren kunt scheiden?
Als je het mij vraagt, dan zeg ik ‘check even de volgende drie vragen’:
- Zijn de coachmethoden die je overweegt grondig wetenschappelijk onderbouwd? Of is het meer populaire pseudo-psychologie vermengd met quantum-fysica-quotes?
- Is of zijn de personen achter deze coachpraktijk / dit opleidingscentrum gewone mensen met passie voor het coaching vak of een soort glamoureuze supersterren die je gouden bergen beloven?
- Als je met deze persoon / dit centrum in zee gaat, groei je dan in onafhankelijkheid en zelfvertrouwen? Of groeit vooral de bankrekening van de oprichter en wordt jij steeds afhankelijker en onzekerder?
Ad 1: Zowel bij Motiverende gespreksvoering, Oplossingsgericht coachen als bij ACT zie je heel duidelijk die wetenschappelijke onderbouwing. En dat blijkt niet uit één of twee dubieus opgezette onderzoeken, maar uit minimaal dertig jaar serieus wetenschappelijk onderzoek.
Onthoud alsjeblieft dat marketing en coaching twee héél verschillende disciplines zijn
Ik ken waanzinnig goede coaches & therapeuten die slecht zijn in marketing én andersom…
Begrijp me goed: ik heb zelf ook niet alle wijsheid in pacht en ben verre van perfect als mens of als coach. Maar ik ondervind wel steeds meer bevestiging dat de evidence-based weg die ik ben ingeslagen voor mij en onze deelnemers klopt en dat ik daar de komende jaren nóg meer op wil gaan focussen.
Onlangs werd ik geïnterviewd door Ruben Klerkx, de oprichter van de Creator Company. Met keigoede vragen laat hij me in een uur vertellen over misstanden in de coaching wereld en wat ACT en andere evidence-based benaderingen daar tegenover kunnen stellen. Dat interview vind je hier:
Hoe denk jij hierover?
Ik vind het bijna altijd verfrissend als iemand een andere visie heeft dan ik, dus ik lees graag hoe jij hierover denkt.
En mocht je in een groep gelijkgestemden je (verder) willen bekwamen in een van de mooiste vakken die er zijn – dat van coach – overweeg dan eens deelname aan onze Jaartraining Coachen 3.0
Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Openheid geven over jezelf als coach: is dat nu wel of niet OK?
Zowel bij motiverende als oplossingsgerichte gespreksvoering wordt meestal niet aan ‘zelfonthulling’ gedaan, vanuit de gedachte: het draait niet om ons, maar om de coachee. Daar ben ik het volledig mee eens, maar in sommige contexten en bij sommige coachees kan het goed werken om daar – gepast en met mate – vanaf te wijken. Ik heb gemerkt dat sommige coachees het prettig vinden om een beetje te weten met wie ze te maken hebben en te voelen dat ook jij gewoon een mens bent. Bovendien wordt de balans iets gelijkwaardiger als niet alleen de coachee voortdurend wordt bevraagd.
Therapie als geschenk
Overigens weet ik mijzelf hierbij in goed gezelschap. In een artikel in Psychologie Magazine (1997) las ik eens dat Carl Rogers aan het eind van zijn leven zou hebben gezegd: ‘Als ik het over kon doen, zou ik meer van mezelf laten zien als therapeut.’ En de psychotherapeut Irvin D. Yalom schrijft in Therapie als geschenk dat hij er regelmatig voor kiest om zichzelf bloot te geven. Hij stelt dat er drie soorten zelfonthulling bestaan:
- Over de gehanteerde therapeutische techniek;
- Over gevoelens van de therapeut in het hier-en-nu;
- Over het privé-leven van de therapeut.
Hij adviseert om ten aanzien van de eerste soort volkomen open te zijn en ten aanzien van de tweede en derde om dit alleen te doen als het het belang van de cliënt dient.
De coach als medemens
Natuurlijk kun je altijd checken hoe jouw coachee hierin staat, met de volgende vraag:
‘Ik wil graag benadrukken dat het in deze coaching om jou draait. Maar mocht je iets over mij willen weten, dan kun je dat natuurlijk vragen. Is er op dit moment iets wat je over mij zou willen weten?’
Bij gepaste zelfonthulling hoort voor mij ook de bereidheid om jezelf kwetsbaar op te stellen. Sommige coachende professionals vinden dit lastig. Zij hebben de overtuiging dat ze ten overstaan van de coachee altijd sterk en wijs moeten zijn, maar het tegendeel is volgens mij waar. Coachees hebben doorgaans geen behoefte aan een perfecte superman of -vrouw tegenover zich. Dat geeft ze onnodig en onterecht het gevoel klein te zijn en nooit te worden zoals de coach. Wat mijns inziens beter werkt, is dat je als coach laat zien ook een mens met gebreken te zijn. Hierdoor kunnen jullie allebei ontspannen. Door jezelf te zijn, geef je de coachee de impliciete boodschap dat zij ook zichzelf mag zijn. Misschien is dit wel de belangrijkste les die je coachee meekrijgt!
Wat een lelijk jasje!
Je kunt deze kwetsbaarheid op een authentieke manier in de praktijk brengen door:
- sorry te zeggen als daar aanleiding toe is;
- het eerlijk te zeggen als je het even niet weet;
- dankbaar te zijn als de coachee je in vertrouwen neemt;
- indien gepast een eigen worsteling te delen.
Er zijn ook situaties waarin je als coach op de proef wordt gesteld en een grens dient aan te geven. Zo was er eens een beginnende coach in Engeland die van haar moeder een leuk jasje had gekregen. Op zekere dag coachte zij een nogal uitdagende dame, die zei: ‘Wat is dát voor raar jasje. Het is te kort om je billen te bedekken en te dun om je warm te houden.’ Eerst reageerde de coach vriendelijk: ‘O, dit jasje … Ja, dat was een geschenk van mijn moeder.’ Toen de coachee echter maar door bleef zeuren over dat rare jasje, werd de coach het op een gegeven moment zat en riep uit: ‘O, fuck off!’ Ze schrok van zichzelf, maar de coachee schoot in de lach en zei: ‘Kijk, nu weet ik dat ik je kan vertrouwen en de vreselijke dingen kan vertellen die ik heb meegemaakt.’ (Nelson, 2010.)
Jij en ik beklimmen dezelfde berg…
Bij ACT wordt gepaste zelfonthulling zelfs toegejuicht (zolang het de coachee dient). Een bekende ACT-metafoor luidt dan ook: de coach en de coachee beklimmen als het ware dezelfde berg. Het is dus zeker niet zo dat de coach vanaf de top aanwijzingen naar beneden roept. Eerder zij zijn beiden aan het klimmen en is de coach misschien iets eerder begonnen met beklimmen van de ACT berg en kan hij/zij/nb van de iets hogere positie net wat beter overzien waar de coachee aan het klimmen is. Bij ACT hoop je o.a. dat de zelfcompassie bij je coachee toeneemt door het ervaren van gedeelde menselijkheid. Ook wil je graag dat je coachee meer inzicht krijgt in de werking van de menselijke geest en daarom kan het soms helpend zijn om openheid te geven in het feit dat jij als coach óók wel eens onzeker bent en niet-helpende gedachten & lastige emoties ervaart. Zelfonthulling kan bijdragen aan beide, dus zowel de ervaring van ‘gedeelde menselijkheid’ als ‘meer inzicht in de werking van de geest’.
Hoe denk jij hierover?
Is zelfonthulling voor coaches en therapeuten nu wel of niet ok? Ik vind het bijna altijd verfrissend als iemand een andere visie heeft dan ik, dus ik lees graag hoe jij hierover denkt.
En mocht je in een groep gelijkgestemden je (verder) willen bekwamen in een van de mooiste vakken die er zijn – dat van coach – overweeg dan eens deelname aan onze Jaartraining Coachen 3.0
Wil jij meer leren over Motiverende gespreksvoering?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Oplossingsgericht coachen?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?
Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.
Maandagse maak de wereld mooier mails
Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).
Bron foto: Wijnand Geuze, Link Fotografie