Waarschijnlijk heb je al gemerkt dat het niet zo goed werkt als je een sterk oordeel hebt over je coachée of diens gedrag… (understatement).

Niet voor niets wordt Rumi vaak aangehaald met één van zijn mooiste uitspraken: ‘Voorbij goed en kwaad ligt een veld… daar wil ik je graag ontmoeten’. En in veel coachopleidingen worden mensen aangemoedigd om ‘oordeelsvrij’ in het gesprek te staan.

Maar hé, we zijn ook gewoon mensen, toch? Je oordelen hebben lak aan al jouw coach-diploma’s. Dus soms komen ze gewoon op en doen alsof ze alle wijsheid in pacht hebben. Over hoe een coachée zijn werk uitvoert, zijn kinderen opvoedt, met zijn gezondheid omgaat, met het klimaat, met dierenwelzijn, met zijn stembiljet…

Tsja en wat doe je dan?

De coachée veroordelen werkt niet, maar jezelf veroordelen al evenmin. Anders heb je straks een oordeel over je eigen oordeel… In ACT noemen we dat ‘double trouble’!

Gelukkig kun je van alles doen om met deze lastige situatie om te gaan. Hieronder geef ik je 8 beproefde tips.

  1. Begroet je oordelen-producer

Vanuit ACT weten we dat het vaak goed werkt om een beetje afstand te nemen van jezelf. Of in dit geval, van dát deel dat je dwars zit: het deel van jou dat voortdurend oordelen produceert. Zodra het je lukt om dat deel te herkennen en te begroeten ben je er al niet meer helemaal door gegijzeld.

  1. Goed dat ik het zie!

Een stapje verder is dat je je zelf een figuurlijk schouderklopje geeft voor het herkennen van je oordeel. Je kunt daarvoor simpelweg de woorden ‘goed dat ik het zie’ uit spreken. (Met dank aan Gert-Jan van Zessen)

  1. Vergeef en bedank je brein

Weet dat dat brein van jou ook maar gewoon zijn best doet om jou te behoeden voor gevaar, mislukking of uitsluiting. Als je dat inziet kun je het misschien vergeven en zelfs bedanken: ‘Thanks mind!’

  1. Zie de onschuld onder het ‘foute’ gedrag

Soms werkt het goed om je de ander voor te stellen als baby of kind. Vaak wordt dan ook de positieve intentie onder het ‘foute’ gedrag zichtbaar. De ander verlangt waarschijnlijk naar veiligheid, aandacht, erkenning, status of een gevoel van controle

  1. Check je mandaat

Het kan ook helpen als je je afvraagt of het jouw taak is om het gedrag van de ander te veroordelen. Waarschijnlijk ben je geen rechter, noch heb je alle wijsheid in pacht. Het kan opluchten om jezelf van deze zwarte verantwoordelijkheid te ontslaan!

  1. Plaats je oordeel in een koelkast

Het leuke van deze metafoor is dat hij heel visueel is, maar ook dat je oordeel ‘bewaard’ blijft voor een later moment, zie daarvoor de volgende tip.

  1. Gebruik je oordeel constructief

Soms zit er een zekere wijsheid in je oordeel, die je wel degelijk kunt benutten. Misschien voorzie jij een gevaar of risico waar de ander zich niet bewust van is. Nu is ongevraagd gaan waarschuwen niet zo effectief, maar toestemming vragen om een oprechte zorg te delen is dat wel degelijk. Net als je coachée vragen welke mogelijke risico’s of nadelen deze ziet.

  1. Voeg lichtheid toe

Jezelf niet al te serieus nemen blijkt ook heel heilzaam. Zo is bijvoorbeeld bekend dat veel comedians een moeilijke jeugd hebben gehad. Wat je kunt doen is dat deel van jou dat al die oordelen produceert een grappige naam geven. Of een oordeel dat je vaak hebt af en toe met een gek stemmetje uitspreken. En daarin heerlijk te overdrijven richting overbezorgd of heel erg gefrustreerd. Doe dit bijvoorbeeld in de file, onder de douche of tijdens het wandelen.

Zin om ook te leren motiveren als een pro?

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Hoezeer alle health-influencers ook hun best doen: je hebt vast al ontdekt dat veel mensen teleurgesteld zijn in hun vermogen om gewoontes te veranderen. Misschien ben jij dat zelf ook wel.

En helaas wijten veel mensen dat stilletjes aan zichzelf en denken: ‘Ik ben slap’ of: ‘Ik heb gebrek aan discipline’.

Volgens Stanford onderzoeker BJ Fogg is dat jammer en onnodig. Hij zegt: het ligt vaak niet aan jou als persoon, nee het is een ontwerp-probleem. Je methode voor gedragsverandering werkt niet. Wat we van onszelf verwachten is heel vaak niet reëel. De Tiny Habits methode die hij op Stanford ontwikkelde is dat wel en ze blijkt zelfs te werken voor mensen met hele drukke levens en/of in uitzichtloze situaties.

Foggs formule B=MAT

Hij vat zijn methode samen met de volgende formule: B=MAT. Dit staat voor Behaviour is Motivation + Ability + Trigger. Gedrag verandert dus als voldoende motivatie én vermogen samenkomen met een trigger. Je kan het zien als drie knoppen waar je aan kunt draaien. Laat me het model even uitleggen. Veel mensen zitten langer op hun telefoon dan ze eigenlijk willen, jij misschien ook. Dit komt o.a. doordat je nieuwsgierig bent of ‘hungry for dopamine’ (motivatie), het is super makkelijk om die ene app aan te klikken (ability) en de ping of het rode bolletje zet je in beweging (trigger). Het mooie is dat deze formule geldt voor ieder soort gedrag en dat we dit ook in ons voordeel kunnen gebruiken. Denk aan gezond koken, opruimen, mediteren, hardlopen, lezen, muziek oefenen, fitnessen, een taal leren, etc. Het probleem is alleen dat we vaak aan de verkeerde knop draaien!

Weleens eten over de datum weg moeten gooien?

Neem koken als voorbeeld. We gaan dit meestal pas doen als er een trigger is (honger bij jezelf en/of je dierbaren), als je voldoende motivatie hebt én de maaltijd te bereiden is binnen de tijd en energie van dat moment. Heb je weleens eten weg moeten gooien omdat het over de datum was? Kennelijk was de maaltijd iets te ambitieus voor de tijd en energie die je in die week bleek te hebben.

Waar veel mensen de mist ingaan is dat ze een nieuwe gewoonte willen ontwikkelen waar véél motivatie voor nodig is, bijvoorbeeld 3 x per week fitnessen. Alle influencers zeggen immers dat minder vaak zinloos is, toch? Wat we hierbij vaak vergeten is dat motivatie en wilskracht nogal fluctueren. Op 31 december in gesprek met je dierbaren was je motivatie heel hoog. Maar op 13 januari toen met die natte sneeuw was ze opeens heel laag. Dus nog voordat iets een gewoonte kan worden gaat het vaak al mis.

Maak het zó klein dat je het op je slechtste dagen zult doen!

Daarom stelt BJ Fogg voor dat je een nieuwe gewoonte bij aanvang zó belachelijk klein maakt dat je er nauwelijks motivatie voor nodig hebt. Zó klein dat je het zelfs op je slechtste dagen kunt doen, ongeacht vermoeidheid, drukte of je hormoonspiegel. Vervolgens hebben we een geschikte trigger (of reminder) nodig, liefst een activiteit die je toch al doet. En – heel belangrijk – als je het gedrag hebt gedaan dan moet je dat natuurlijk even vieren. Want, zo stelt Fogg, voor gedragsverandering heeft ons brein emotie nodig: even een kort gevoel van succes. Een dopamine-shotje. Je weet wel: dat spul dat je telefoon zo verslavend maakt… (o;

Laat me je vertellen hoe ik dit zelf toepas. Ik heb last van een knie en moet eigenlijk 3 x per week naar de sportschool, met name om mijn bovenbenen te trainen. In de praktijk lukt dat zelden, want ik vind het niet echt leuk en de drempel is best hoog. Maar wat sinds een tijdje wél lukt is het volgende: elke keer als ik op het toilet ben geweest en doortrek maak ik 10 squads. Vervolgens ‘vier’ ik dat met een mini-dansje. En ja, dat doe ik gewoon op het toilet. Waarom? Omdat dat altijd en overal kan, zonder dat ik vragen of meewarige blikken krijg. Nu moet ik best vaak plassen, dus op deze manier doe ik gemakkelijk 70-80 squads per dag. Gek genoeg is dat zó stimulerend dat ik zelfs vaker naar de sportschool ga dan voorheen.

Het tiny habit recept

Het succesrecept voor zo’n nieuwe tiny habit luidt als volgt:

Nadat ik [geschikte trigger] heb gedaan, zal ik [een mini-versie van het gewenste gedrag] doen. En ik zal dit vieren door [iets fijns wat bij jou past].

Andere voorbeelden:

Na het avondeten pak ik even een  muziek-instrument en speel een minuutje (vaak wordt dit al snel een kwartier, maar een minuut is in principe genoeg).

Na het tandenpoetsen steek ik lekkere wierook aan en mediteer minimaal één minuut (vaak wordt dit 5-7 minuten waardoor ik significant beter slaap. En soms is het echt maar één minuut).

Blijf flexibel aub

Let op: de kunst is om gedrag te kiezen dat je binnen 30-60 seconden kunt uitvoeren. En laat je ajb niet ontmoedigen door de gedachte: ‘dit is zó klein, dat schiet niet op!’ Waar het om gaat is dat je in beweging komt, succes ervaart en dat je hierop gaat voortbouwen, ook al weet je nu nog niet precies hoe. Ook belangrijk is dat je flexibel blijft. Dus als het niet lukt, check dan:

  1. Is deze trigger wel geschikt? Zo niet, welke trigger werkt misschien beter?
  2. Wil je wel echt uit jezelf deze gewoonte ontwikkelen? Zo niet, welke gewoonte past beter bij je?
  3. Is je voornemen klein en makkelijk genoeg? Zo niet, hoe kun je hem kleiner en/of gemakkelijker maken?

Do try this at work

Natuurlijk kun je dit ook gebruiken om een gewoonte te maken van je pas geleerde nieuwe coaching-skills! Denk aan rolverheldering, problem free talk, open vragen stellen, taalmatching, reflectief luisteren, langere stiltes laten vallen, schaalvragen stellen, etc. De ‘trigger’ kan wellicht zijn dat je iemand ontvangt en laat plaatsnemen. Of juist dat je vlak voor het gesprek gedurende 1 minuut wat oplossingsgerichte of motiverende vragen bekijkt of opschrijft. En een andere optie is dat je juist zelf-zorg toepast en tussen twee gesprekken in 1 minuutje mindful bij jezelf incheckt. De mogelijkheden zijn eindeloos.

Natuurlijk is er in het boek Tiny Habits nog véél meer nuttige kennis en wijsheid te vinden. Het is redelijk dik, maar het leest lekker weg, dus ik kan je het boek van harte aanbevelen.

Je vindt hem o.a. hier bij Managementboek.  

Veel succes en superleuk (én effectief) als je hieronder je voornemen deelt!


Inspiratie en trainingsaanbod

Laten we oorlog niet verwarren met ‘vechten voor gerechtigheid’
Laten we overheden niet verwarren met volkeren
Laten we volkeren niet verwarren met individuele mensen
Laten we individuele mensen niet verwarren met de labels in ons hoofd
Laten we de labels in ons hoofd niet verwarren met de wijsheid van ons hart
Laten we de wijsheid van ons hart wél verwarren met de wijsheid van andermens’ harten

Want wijsheid kent geen eigenaar

En laten we dan muren vervangen door rivieren
Rigide bouwwerken door levende ecosystemen
En de haat die we soms voelen door de liefde die we altijd zijn

Stel je voor dat je een collega hebt, die soms best verstandige dingen zegt, maar die ook heel vaak extreem kritisch, cynisch en zorgelijk is, die overal beren op de weg ziet en die je soms zelfs uitscheldt…

Zou je die collega altijd serieus nemen?

Waarschijnlijk niet.

Toch nemen de meesten van ons hun eigen verstand wél zo serieus, waar of niet?

En zeg eens eerlijk: lijkt ons verstand niet een beetje op die collega?

Volgens ACT zitten we wat dit betreft allemaal ‘in het zelfde schuitje’. We hebben allemaal een verstand dat ons wil behoeden voor grofweg 3 gevaren die ons overleven van oudsher in de weg stonden. Onbewust vragen we onszelf voortdurend 3 dingen af:

  1. Ben ik veilig?
  2. Heb ik genoeg?
  3. Hoor ik nog bij de tribe?

Met als gevolg  dat we vaak veel angstiger, behoeftiger en pleasender zijn dan nodig is… En voortdurend worden afgeleid van de dingen die er echt toe doen. En ja, reclamemakers, politici en andere manipuhelpers spelen hier handig op in.

Tsja, hoe ga je om met zo’n verstand?

Eigenlijk heel simpel: zoals met een radio op de achtergrond.

Soms hoor je iets leuks of nuttigs en kun je er gericht naar luisteren. En heel veel is gerecyclede onzin. Radio ‘angst nieuws’. Shit-FM.

Helaas kun je deze radio niet uitzetten. En er heel hard tegen roepen dat-ie andere muziek moet spelen heeft ook niet zo veel zin.

De kunst is daarom die radio gewoon te laten spelen terwijl jij focust op wat er écht toe doet.

Weet je hoe bevrijdend dat is? Voor mij en vele anderen maakt dit echt een wereld van verschil!

Zou je zelf zo willen leren omgaan met je verstand? En het vervolgens als ACT-coach ook aan anderen leren?

In dat geval bieden we je talloze mogelijkheden, zoals:

En stel nu dat je zelf ACT al kent, maar ook echt dit soort collega’s hebt… dan gun je die vast ook wat meer ACT-skills?

Hoe zou het zijn als je in staat was om je collega’s (en anderen) te trainen in het krachtige ACT-gedachtegoed? Zodat ook zij hun angstige verstand wat minder serieus gaan nemen? En dit weer kunnen doorgeven aan hun leerlingen of cliënten?

In dat geval bieden we je zelfs een: Train-de-Trainer Coachen met ACT.

Mocht je twijfelen of dit al iets voor je is, neem dan gerust even contact op, dan denken we met je mee. En we waarderen het enorm als je anderen hierop wijst!

Zin om ACT te leren inzetten als coach?

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Dat actief luisteren belangrijk is, weet elke coach. Maar HOE je dat doet, daarover zijn de meningen verdeeld.
In motiverende gespreksvoering ligt de nadruk op reflectief luisteren, terwijl men bij NLP en de Oplossingsgerichte benadering eerder voor taalmatchen pleit.
Bij reflectief luisteren gebruik je soms dezelfde, maar heel vaak ook andere woorden dan de coachée zojuist heeft gebruikt.

Bij taalmatchen gebruik je per definitie dezelfde woorden in je luisterreactie óf in je vraag. Zie bijvoorbeeld onderstaande twee voorbeelden:

Voorbeeld 1
Coachée: Als ik dat zeg, dan sta ik echt voor schut!
Coach: Voor schut staan is niet zo fijn, dat snap ik… Hoe zou je het anders kunnen zeggen?

Voorbeeld 2
Coachée: Ik wil gewoon mijn leven weer op de rit krijgen, snap je?
Coach: Ok en stel dat je je leven weer op de rit krijgt… hoe zou dat er dan hopelijk uitzien?

Wat is nu de beste manier van actief luisteren?
Welnu, kiezen was nooit mijn sterkste kant, dus je voelt hem al: beide manieren hebben hun waarde. Je hebt dus de hele range tot je beschikking als coach. Soms gebruik je letterlijk één of meer woorden van de coachée en soms juist hele andere woorden.

Oké, dus wanneer doe je wat? Het voordeel van andere woorden gebruiken is dat je als het ware tussen de regels door kunt luisteren. Je kunt het ongezegde verwoorden. Je kunt een ander licht op de zaak laten schijnen. Kortom: je kunt – zoals mooi verwoord door Bert Bakker – mensen ‘tevoorschijn luisteren’.

Alles heeft een prijs
Maar let op: deze mooie meerwaarde van reflectief luisteren komt wel met een prijs. Je doet namelijk een groter appèl op iemands cognitieve vermogens. En dat is prima wanneer jouw coachée daar ruimte voor heeft. Maar wat als hij of zij heel erg gestresst is? Of nog erg jong is? Of een licht verstandelijke beperking heeft? Dan is het juist heel fijn als je af en toe de zelfde woorden gebruikt als de persoon zelf. Die ervaart dat onbewust als een soort erkenning, zo van ‘mijn woorden mogen er zijn’. Vergelijk dit eens met een reactie als ‘Ik hoor je EIGENLIJK zeggen dat [de woorden van de coach]’. Hierbij is de ondertiteling als het ware: ‘Ik zal jouw woorden even verbeteren’.

Wijsheid van Mandela
Nelson Mandela heeft hier trouwens een heel mooie uitspraak over gedaan: ‘If you talk to a man in a language he understands, that goes to his head. If you talk to him in his own language, that goes to his heart.’

En laatst hoorde ik van een cursiste een leuke anekdote die de kracht van taalmatchen onderschrijft: zij had een collega beluisterd die ergens mee zat en had daarbij vooral taalmatching ingezet. Na afloop zei de collega: ‘Dank je voor het luisteren… Jij kunt de dingen altijd zó goed verwoorden!’

Eerst volgen dan leiden
En zoals altijd geldt ook hier het motto: eerst volgen dan leiden, dus mijn advies is om in het begin van een gesprek wat dichter bij de taal van de coachée te blijven en naarmate het gesprek vordert wat meer te kiezen voor andere woorden. Zo kun je het rustig opbouwen en zien wat je coachée kan hebben. En als je coachée zegt: ‘Ja, dat zei ik toch! Wat zit je me nou te papegaaien!’, dan weet je wat je moet doen… (o;

Inspiratie en trainingsaanbod

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Als je oplossingsgericht (of motiverend) coacht dan wil je graag dat de coachée met eigen oplossingen komt, niet waar?

En het woord ‘oplossingen’ mag je hier ruim zien. Dus denk ook aan: een effectieve aanpak of strategie vinden, omgaan met een lastige uitdaging, een eerste stap zetten, etc.

Maar wat doe je wanneer de coachée je heel direct aanspreekt en zegt: ‘Wat zou JIJ doen in mijn situatie?’

Waarschijnlijk heb je dan een dilemma.

Want het is wel erg koeltjes om dan te zeggen: ‘Dát doet hier niet ter zake!’

Maar meteen gaan vertellen wat je zelf zou doen is misschien ook niet zo handig, want je wilt als coach immers geen vissen uitdelen, maar je coachée zelf leren vissen, niet waar?

Daarom heb ik 7 tips op een rij gezet, die misschien van pas kunnen komen als je in deze situatie belandt:

  1. Uitstellen: Dat wil ik je zo best vertellen, maar mag ik je eerst nog wat vragen stellen?
  2. Oprecht zijn: Als ik heel eerlijk ben, dan weet ik dat niet zo goed… Ik zit niet in jouw situatie en ik voel niet wat jij voelt…. Daarom wil ik zo graag samen met je op zoek naar iets wat zou kunnen werken in jouw leven!
  3. Reëel zijn: Weet je, ik kan wel 10 dingen bedenken, maar hoe weten we dan wat het beste bij jou past?
  4. Brainstormen: Goede vraag! Zullen we eens samen brainstormen wat een mens allemaal kan doen in deze situatie? Dan noemen we om de beurt een mogelijke oplossing, goed?
  5. Tegenvraag stellen: Waarom wil je dat eigenlijk weten?
  6. Liefdevol plagen: Aha, oké, je wilt een oplossing van mij… en als ik je die geef: ga je het dan ook echt doen?
  7. Oei, nu ben ik jou als lezer aan het voorkouwen hoe je zou kunnen reageren op deze situatie! Maar jij bent ook niet van gisteren, dus wat zou JIJ doen?

Oh en onthoud ajb dat er géén tip bestaat die altijd en overal werkt. Ik hoop dat je met dit soort tips je repertoire verbreedt en steeds flexibeler wordt. Zodat je altijd wel een reactie vindt die past bij jou én bij de situatie.

Zin om ook Oplossingsgerichte Coach te worden?

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Ik kan enorm genieten van ‘samen een serietje kijken’. Maar dat dit lukt is niet vanzelfsprekend!

Allereerst realiseer ik me dat niet iedereen een partner heeft. En zelfs áls je dat geluk hebt, dan moet je het eerst eens zien te worden. Gaan we voor drama, comedy, een film, een docu? NPO, Netflix of Disney-plus? Iets van twintig minuten of twee uur?

Maar er is nog iets… Kijk, in mijn hoofd doe je de ander een voorstel en als het een beetje meezit zegt die ander dan: ‘Ja, leuk!’ En dan heb je zeg maar ‘Netflix-consent’… Supergezellig!

Maar dit is meestal niet hoe het gaat. In het echte leven zegt mijn lief: ‘Nou eh… pfff dat weet ik niet, hoor, ik heb nog zó veel te doen!’

En toch bleef ik het maar vragen… bijna twintig jaar lang!

Je leest het goed: ik heb er twintig jaar over gedaan om te ontdekken wat wél werkt in mijn relatie en dat is eigenlijk heel simpel.

Afhankelijk van de situatie heb ik twee opties:

  1. Ik kan eerst de ‘to-do-last’ helpen verlichten door de keuken op te ruimen.
  2. Ik kan geheel autonoom een serie gaan zitten waarvan ik vermoed dat mijn lief die ook leuk vindt. Soms komt ze dan meekijken en met een beetje geluk is ze dan hooked en kijken we samen verder… en soms niet en dat is ook oké.

Nu denk je misschien: ja, duh, dat had ik je ook wel kunnen vertellen.

Ok, fair, misschien ben ik een trage leerling, maar mijn punt is nu juist dat wij mensen soms héél lang dingen doen die niet werken… terwijl de oplossing vaak zo simpel en dichtbij is.

Zo hoorde ik over een jonge man met diabetes en fors overgewicht die dringend naar de sportschool moest. Hij stond zelfs al een half jaar ingeschreven. Alleen ging hij nooit, want hij schaamde zich voor zijn postuur. Weet je hoe hij uiteindelijk flink wat kilo’s afviel? Door ‘s nachts met zijn favoriete techno-muziek de trappen in zijn flat op en neer te rennen.

Zelf doe jij natuurlijk alleen maar dingen die werken… (o;

Dus laten we naar je coachées kijken. Hoe vaak maak je niet mee dat een coachee is vastgelopen doordat deze hardnekkig dingen blijft doen die niet werken? In de opvoeding, op het werk, in relaties, voor de gezondheid?

Kennelijk is dat menselijk.

En precies om die reden ben ik zo blij met het oplossingsgerichte motto ‘Als iets werkt doe er meer van. En als iets niet werkt, doe iets anders’. Het lijkt zo’n open deur, maar zoals je hebt kunnen lezen is het niet vanzelfsprekend dat mensen hier naar leven.

Natuurlijk is dit motto niet iets wat je letterlijk zegt tegen je coachees. Zo werkt dat niet. Maar als je oplossingsgericht werkt, dan zit deze visie verweven in je hele manier van kijken, denken en bevragen.

Zin om ook Oplossingsgerichte Coach te worden?

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Het is misschien wel de meest gestelde vraag tijdens trainingen in Oplossingsgerichte gespreksvoering “Wat als mijn coachée zegt: ‘ik weet het niet’?”

Dit is ook niet zo vreemd want hoewel Oplossingsgerichte vragen heel waarderend en krachtgericht zijn, zijn ze niet altijd even gemakkelijk te beantwoorden.

Het lastige voor ons als opleiders is dat het werkelijk van álles kan betekenen als de coachée zegt: ‘ik weet het niet’.

Daarom doen we daar wel eens een brainstorm over met de groep. En dan komen we er achter dat die woorden onder andere het volgende kunnen betekenen:

  1. ‘Ik heb meer denktijd nodig’
  2. ‘Ik heb geen zin om hier over na te denken.’
  3. ‘Wat gebeurt er als ik het foute antwoord geef?’
  4. ‘Als ik een voornemen uitspreek, dan ga jij me er aan houden en dat vind ik spannend.’
  5. ‘Ik weet het wel, maar jou ga ik dat niet vertellen.’
  6. ‘Ik heb werkelijk geen idee.’

Best veel variatie, vind je niet?

Natuurlijk weet je nooit zeker wat de juiste betekenis is, maar je kunt het wel proberen aan te voelen. Sommige mensen hebben – door allerlei redenen – wat meer denktijd nodig dan gemiddeld. Als je bijvoorbeeld weet of vermoedt dat je coachée een licht verstandelijke beperking heeft dan kan no 1. zeker aan de orde zijn. Als de coachée héél snel antwoord geeft is het wellicht nummer 2. Als de coachée een wat angstige indruk maakt is het wellicht nummer 3 of 4. Als de coachée zich wantrouwig opstelt, zou nummer 5 aan de orde kunnen zijn. En als de coachée je met grote glazige ogen aankijkt, check dan even of je vraag niet te lang, te wollig of te moeilijk was… (nummer 6).

Misschien kunnen de volgende tips (per situatie) helpen:

  1. Erken dat het een lastige vraag is en gun wat meer tijd
  2. Zeg: ‘Weet je het echt niet of vind je mijn vraag niet zo fijn?’
  3. Zeg: ‘Stel nou eens dat er hier geen foute antwoorden bestaan?
  4. Zeg: ‘We zijn aan het verkennen, hè, dus ik pin je er niet op vast…’
  5. Vertel dat je het zelf ook wel eens niet weet en vraag liefdevol: ‘Maar wat als je eens hardop zou denken? Zodat ik een beetje snap wat er in je om gaat?’
  6. Begin bij het omgekeerde, bijvoorbeeld: Welk werk wil je sowieso niet doen?

En deze oplossingsgerichte klassiekers zijn ook het proberen waard:

  • ‘Stel nu dat je het wel zou weten, wat zou je dan zeggen?’
  • ‘Is er iemand anders die het misschien weet? Wat zou die persoon zeggen als we het hem/haar/hun zouden vragen?’
  • ‘Wat kan het begin van een antwoord zijn?’

Hopelijk heb je hier iets aan, juist voor al die coachées die jouw geduld het hardst nodig hebben en bij wie het antwoord niet vanzelf komt.

En als niks helpt, denk dan aan de beroemde uitspraak van Steve de Shazer: ‘De beste vraag is die waarop de coachée het antwoord nog net niet weet…’

Zin om ook Oplossingsgerichte Coach te worden?

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

In Hanoi zie je héél véél kledingwinkels, koffietentjes en massage-salons. Maar we zagen echt maar één winkel met muziekinstrumenten. Uit pure nieuwsgierigheid moesten we hier toch even naar binnen. En al snel wordt onze aandacht getrokken door een instrument met maar één snaar! We kijken vragend naar de eigenaar en die komt ons vriendelijk een demo plus uitleg geven. Hij leert ons dat dit een Dan Bau is: een uniek en klassiek Vietnamees instrument, dat boventonen produceert die je met een speciaal pookje ook nog eens kunt verbuigen…

Zijn prachtige demo nemen we op en appen we naar Thomas, onze aanstaande schoonzoon die aan het conservatorium studeert en instrumenten verzamelt. Of dit iets voor hem is? Later die dag krijgen we antwoord: ‘Ja, cool! De sound doet me denken aan Star Wars!’

Hij is ook nog eens bijna jarig, dus de volgende dag gaan we – ready to buy – weer naar die winkel.

We lopen rechtstreeks naar de Dan Bau en kunnen het niet laten om eerst zelf weer even wat te pingelen. Dat mocht vorige keer immers ook.
Dit keer is de eigenaar minder vriendelijk. Hij kijkt afkeurend naar ons gepingel, trekt zijn neus op, en vlijt zich dan op twee stoelen om een dutje te doen.

Huh?

Een oude dame in de hoek van de winkel gebaart nog zoiets van: ‘Laat hem maar even’.

Tamelijk verontwaardigd verlaten we de winkel en mompelen dingen als: ‘Nou, zeg! Graag of niet, hoor!’ en ‘Er zijn vast nog meer muziekwinkels in Hanoi!’

We zwerven nog een paar dagen door de stad en kopen allerlei souvenirs, maar zien nergens meer een Dan Bau.
En dan breekt de laatste dag aan… ‘We hadden het Thomas wél beloofd… Doen ze hier misschien ook aan Siësta’s? Had de eigenaar misschien een slechte dag?’

Het is zondag, maar gelukkig is de muziekwinkel gewoon open. We lopen naar binnen en worden – net als de eerste keer – allerhartelijkst ontvangen.De eigenaar legt opnieuw geduldig uit en vertelt wat we er allemaal bij krijgen: Een boekje, 5 extra snaren, een reserve-pookje… We kijken elkaar aan met een blik van: ‘Jááá, nu klopt het weer!’

En net als we hebben afgerekend zien we een soort kloon van de eigenaar binnenlopen… Oké, ‘tweelingbroer’ klinkt wat aardiger.

Dus wat ging er mis toen wij daar voor de tweede keer in die winkel stonden? Verplaats je eens in de twin-verkoper. Er komen twee reuzen van touristen binnen en die gaan – zonder het even netjes te vragen – heel lomp en vals aan het mooiste instrument in je winkel zitten pingelen…

Wij dachten dat we al ‘contact’ hadden. De twin-verkoper dacht daar waarschijnlijk héél anders over: Dit wordt niks…  tijd voor een dutje!

Zou deze mismatch in de (gedwongen) hulpverlening misschien óók weleens spelen? Dat we soms een stap overslaan en vergeten om écht contact te maken? En een relatie op te bouwen? Dat we niet zomaar aan iemands kwetsbaarheden mogen komen? Of dat iemand wel gemotiveerd is, maar voor hele andere dingen dan wij?

In motiverende gespreksvoering worden vier processen (of taken) onderscheiden. Vier dingen die je te doen hebt als je iemand wilt motiveren, namelijk: Engageren, Focussen, Ontlokken en Plannen.

Bij de twin-verkoper hadden we duidelijk het eerste proces overgeslagen… Leef met lef, heb lief, lach en leer!

Zin om ook te leren motiveren als een pro?

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).

Onlangs keek ik de geweldige, op ware en bizarre feiten gebaseerde, serie Dopesick. Hierin speelt een arts, Dr. Samuel genaamd, die jarenlang de pijnstiller OxyContin heeft voorgeschreven – tot zijn grote spijt.

Mocht je dit niet weten: OxyContin werd gepresenteerd als een wondermiddel tegen pijn, maar is verwant aan heroïne en bleek later aan de basis te staan van de gigantische opiatencrisis in de verenigde staten. Naar schatting kostte deze crisis alleen in de VS al meer dan 500.000 mensen het leven.

In het verhaal zie je Dr. Samuel ongelofelijk worstelen. Veel van zijn patiënten raakten zó verslaafd aan dit middel dat hun hele leven volledig ging draaien om het verkrijgen ervan. En sommigen overleden aan een overdosis. Ook zelf is hij er inmiddels aan verslaafd geraakt. Hij is ten einde raad en voelt zich diep schuldig voor de desastreuze effecten van zijn handelen. Tijdens zijn herstel spreekt hij met een wijze non, Sister Beth genaamd.

Een deel van het gesprek loopt als volgt:

Dr. Samuel: ‘Ik kreeg zo’n hekel aan mezelf toen ik de arrestatie-rapporten las. Sommigen waren oud-patiënten die ik nog op de wereld heb gezet. Ik schaamde me en voelde me zó schuldig.

Sister Beth: Ik ga je even onderbreken, Sam. Kun je me vertellen hoeveel baby’s jij op de wereld hebt gezet?

Dr. Samuel: Euh… 214… Destijds deden we alles nog zelf…

Sister Beth: Het was vast geweldig om al die ouders te kunnen helpen… Al die pijn en zorgen… Hun kinderen ter wereld brengen… En anders dan de meeste stadsdokters zie jij ze ook echt ópgroeien…

Dr. Samuel: Ja…

Sister Beth: Je hebt fouten gemaakt, maar je hebt óók geweldige dingen gedaan…

Dr. Samuel: Hmm

Sister Bethh: Voor de volgende sessie wil ik graag dat je opschrijft hoe het voelt om een baby op de wereld te zetten… Oké? En ik wil dat je focust op de positieve dingen die je hebt gedaan… We weten allemaal waar je spijt van hebt… Maar ik wil horen over die bevallingen!

Arts (in tranen): Ja… is goed…

Het blijkt later een keerpunt in zijn herstel. Niet alleen krabbelt hij langzaam op uit de krochten van verslaving. Later helpt hij op precies dezelfde manier ook weer andere mensen die hij zelf begeleidt.

Waarom schrijf ik je dit?

Allereerst hebben deze serie op Disney Plus en de vergelijkbare, nog meer op sensatie gerichte, Painkiller op Netflix mij de opiatencrisis in de VS beter doen begrijpen. Mocht het je interesse hebben, dan zijn beide series aanraders.

En tsja, de dialoog tussen dr. Samuel en Sister Beth is mijns inziens een prachtig voorbeeld van positieve psychologie. Natuurlijk doet Sister Beth het niet helemaal volgens het oplossingsgerichte boekje. Maar toch illustreert het mooi hoe ons brein vaak gekaapt wordt door de ‘negativity bias’, waardoor we enkel nog het negatieve kunnen zien en onszelf nauwelijks kunnen vergeven. En soms hebben we dan iemand nodig die ons liefdevol wakker schudt en ons de andere kant op laat kijken…

Zin om ook Oplossingsgerichte Coach te worden?

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).