ACT id praktijk: met de kids naar het klimbos

Onlangs ging ik met mijn beide kinderen (toen 11 en 14) een middagje klimmen in het klimbos. Je weet wel, dat is zo’n route door de bomen met allerlei hindernissen op 5 – 10 meter hoogte. Nu moet je even weten dat ik nogal last heb van hoogtevrees. Gelukkig was ik helemaal safe, zo dacht ik. Ik had mijn camera bij en zou – veilig vanaf de grond – allerlei mooie foto’s maken van mijn klimmende kinderen. Zij liever dan ik, dacht ik nog…

Maar toen kwam het: mijn zoon wilde per se ‘de route voor 12 en ouder’ klimmen. Aangezien hij toen 11 was, was er maar één manier om hem de uitdaging te geven waar hij naar verlangde: ik moest mee omhoog, want dan mocht het wel…

Daar stond ik dan met mijn dilemma…

Óf ik blijf veilig op de grond en ben een sukkel van een vader.

Óf ik kijk mijn angst recht in de ogen, ga flink buiten mijn comfort-zone en ben – als ik het overleef – de vader die ik graag wil zijn.

Dat is namelijk een vader die moed toont en die zichzelf en zijn kinderen een gezonde uitdaging gunt.
Met het eerste kon ik niet leven, dus er zat niks anders op: met knikkende knieën de ladder op. Ik herinner me dat ik – een maal hoog boven de grond – aan ACT moest denken. Ik zei dingen tegen mezelf als: ‘Voel de angst en doe wat je moet doen. Focus op je volgende stap. Blijf ademen en bewegen.’ En het werkte. Ik legde de route zonder kleerscheuren af, klom weer naar beneden en stond opgelucht een beetje bij te komen.

Maar mijn zoon was net warm gedraaid…

Nu moest en zou hij route twee natuurlijk ook doen en die was een stuk hoger en uitdagender. Ik dacht: ‘als route één lukt, dan lukt route twee ook’. Wij weer naar boven en inderdaad: dit was nog een stuk uitdagender. Tijgeren door een net. Van touw naar touw. Over wiebelende plankjes. En toen liep zelfs mijn zoon tegen zijn grenzen aan. Hij hing midden tussen twee bomen, was net iets te kort en kon niet verder en niet terug. En ik kon hem ook niet helpen, want je mocht niet samen op één hindernis. Dit was kennelijk het moment waar die lange ladders voor bedoeld waren die ik had zien liggen. Ik riep om hulp en in no time kwam een stoere dame met een ladder van 10 meter naar ons toe om mijn zoon veilig naar beneden te helpen. En ik stond er met bibberende knieën naast. Toen vroeg ze: ‘En wat doet u, meneer? Klimt u door of gaat u mee met uw zoon?’ En ik zei stoer: ‘Tsja, ik laat mijn zoon natuurlijk niet in de steek…’ En wederom daalde ik opgelucht weer af…

Wat heeft dit nu met ACT te maken?

Wel dit is precies waar Acceptance and Commitment Therapy (ACT) over gaat: jezelf of je coachees helpen om enerzijds helder te krijgen: Wat voor persoon wil ik zijn? Wat voor man, vrouw, partner, ouder, vriend(in), werknemer, ondernemer? Wat zijn mijn kernwaarden in een bepaalde context? En hoe breng ik die stap voor stap in de praktijk? Dit is de commitment-kant.

En tsja, als dit gemakkelijk was, dan had jijzelf (of je coachee) het al lang gedaan. Dan was je al veel eerder:
• alleen op reis gegaan
• op die leuke man of vrouw afgestapt
• op dat podium gaan staan
• die gave, dure cursus gaan doen
• voor jezelf begonnen als zelfstandig coach

Maar helaas is het niet gemakkelijk. Het is spannend. Het kan tegen vallen. Je kunt falen. Of zelfs worden afgewezen. En hier komt de acceptance-kant om de hoek kijken. Het goede nieuws is: acceptatie is een vaardigheid die we gewoon kunnen leren. En er – al doende – steeds beter in worden. Zodat je je comfort-zone steeds meer kunt oprekken en gaan doen waar je (misschien al veel te lang) van droomt.

Onze gevoelens willen gevoeld worden

Want dat wat we moeten accepteren is vaak niks méér dan lastige gedachten en moeilijke gevoelens. Onze neiging is vaak om die gedachten en gevoelens te vermijden en dan toch maar niet alleen op reis te gaan. Maar in plaats van te vermijden kun je jezelf er ook naar toe wenden. Er nieuwsgierig naar worden en ze onderzoeken. Er ruimte voor maken. Ze voelen. Dit lijkt contra-intuïtief, ik weet het. Maar het werkt – zo blijkt niet alleen uit onderzoek, maar ook uit de levens van duizenden mensen. Gewone mensen met angst- en depressieve klachten en mensen die op zeer hoog niveau functioneren zoals topsporters en CEO’s.

En misschien ken je de RET, die zegt: je niet-helpende en irrationele gedachten moet je opsporen, uitdagen en vervangen door helpende gedachten. Dit kan, maar het is veel werk als je bedenkt dat wij zo’n 40.000 gedachten per dag hebben waarvan ruim twee derde niet-helpend is…

ACT zegt iets veel simpelers

ACT zegt: je hoeft niet de inhoud van je gedachten te veranderen, maar alleen je relatie ermee. Dit proces heet defusie en is niet alleen leuker, maar werkt ook veel sneller. Waar de RET nog zegt: je hebt verkeerde gedachten, zegt ACT: je hebt hele normale gedachten – die hebben we allemaal. Het is gewoon ons brein die ons helpt te overleven en ons voortdurend waarschuwt voor gevaar.

Een meerwaarde van ACT vind ik ook dat emoties en fysieke sensaties óók worden meegenomen. Mensen leren bij ACT op een fysieke manier zich ontspannen en ruimte maken terwijl zij lastige emoties ervaren. Door het verzet op te geven wordt ‘vuile pijn’ (de pijn plus je verzet) weer gewoon ‘schone pijn’ en die kunnen we vaak goed verdragen. Omdat ACT ondersteund wordt door het gedachtegoed rondom mindfulness wordt zij tot de derde generatie gedragstherapieën gerekend.

Tenslotte is misschien leuk om te weten dat ACT – ook al heet het een therapie te zijn – wereldwijd steeds meer in coaching wordt ingezet. Dit is goed te verklaren als je bedenkt dat ACT eigenlijk meer een moderne vaardigheidstraining is dan een traditionele therapie-vorm.

Wil je meer weten over ACT, download dan hier gratis het Ebook ‘Coachen met ACT in het kort’

Of luister naar deze Podcast waar ik wordt geïnterviewd door Hugo Bakker.

Wil jij meer leren over Acceptatie en Commitment Therapie (ACT)?

Kijk dan hier voor het boek, hier voor de online training en hier voor de driedaagse Basistraining.

Maandagse maak de wereld mooier mails

Wil je soortgelijke content als hierboven wekelijks in je mailbox ontvangen? Schrijf je dan in en ontvang iedere maandag een kraak-verse ‘Maandagse maak de wereld mooier mail’ in je inbox. Deze unieke nieuwsbrief wordt door > 5000 mensen gelezen. Zo krijg je elke maandag een dosis nieuwe inspiratie met soms bemoedigende woorden, soms iets prikkelends en vaak iets vermakelijks. En telkens weer is het doel om jou nog veerkrachtiger en effectiever te maken als coachende professional (M/V/NB).